آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی عارضه‌ای شایع است و زمانی بروز می‌یابد که سیستم ایمنی بدن که مسئولیت حفاظت از بدن را در حالت عادی به عهده دارد، به بافت‌های خود، از جمله مفصل‌ها حمله کند.
آرتریت روماتوئید بیماری خودایمنی بلندمدتی است که در هر سنی امکان ابتلا به آن وجود دارد. این بیماری باعث التهاب مفصل‌ها و بافت‌های بدن می‌شود. علت ابتلا به آرتریت روماتوئید مشخص نیست، اما این بیماری در میان بانوان شایع‌تر است و بالاترین درصد شیوع را در میان افراد میانسال دارد.
علائم آرتریت روماتوئید، از قبیل درد، بدشکلی و خشکی مفصل‌ها می‌تواند ناتوان کننده باشد. خوشبختانه روش‌های مختلفی برای درمان روماتیسم مفصلی وجود دارد. درمان‌های آرتریت روماتوئید را به چهار دسته اصلی درمان دارویی، جراحی، اصلاح سبک زندگی و فیزیوتراپی تقسیم‌بندی می‌کنند. در این مقاله با متداول‌ترین و موثرترین روش‌های درمان آرتریت روماتوئید آشنا می‌شوید. پیش از شروع یک درمان جدید حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
دلایل و عامل‌های خطر آرتریت روماتوئید
دلیل دقیق ابتلا به روماتیسم مفصلی مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد عامل محرکی که باعث شود سیستم ایمنی بدن به مفصل‌ها و حتی گاهی اوقات به اندام‌های بدن حمله کند، علت دچار شدن به این بیماری است. برخی متخصصان معتقداند که نوعی ویروس یا باکتری، به ویژه باکتری مرتبط با بیماری لثه یا پیرادندانی، یا سابقه ابتلا به عفونت ویروسی ناشی از ویروس اپشتین ـ بار می‌تواند علت ابتلا به روماتیسم مفصلی باشد.
نظریه‌های دیگر درباره دلایل آرتریت روماتوئید ساده‌تراند. برای مثال برخی بر این باوراند که سیگار کشیدن علت ابتلا به این بیماری است، شماری از متخصصان نیز چاقی، آسیب دیدگی‌ها استخوان از قبیل شکستگی، دررفتگی مفصل و آسیب دیدن رباط را دلیل ابتلا به آرتریت روماتوئید دانسته‌اند.
همچنین متخصصان معتقداند که ژنتیک نیز در ابتلا به روماتیسم مفصلی نقش دارد. برای مثال الگوهای ژنتیکی خاص احتمال مبتلا شدن برخی افراد را به آرتریت روماتوئید افزایش می‌دهد. به‌طور کلی هر فردی ممکن است به آرتریت روماتوئید مبتلا شود، اما سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری احتمال دچار شدن به آن را بالاتر می‌برد.
جنسیت نیز عامل خطر مهم دیگری است. بانوان دو تا سه برابر آقایان مستعد مبتلا شدن به آرتریت روماتوئید هستند. اما علائم آقایانی که به روماتیسم مفصلی دچار می‌شوند، شدیدتر از علائم بانوان مبتلا است. هر کسی در هر سنی می‌تواند به آرتریت روماتوئید مبتلا شود، اما این بیماری در میانسالی شایع‌تر است.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
فرم درخواست مشاوره رایگانعلائم
آرتریت روماتوئید تمام بیماران را به یک شکل درگیر نمی‌کند، اما درد، داغی، ورم و خشکی مفصل، تب، خستگی مزمن، کاهش وزن و بی‌اشتهایی از شایع‌ترین نشانه‌های هشدار این بیماری محسوب می‌شود ـ مفصل‌ها به ویژه صبح‌ها یا پس از نشستن طولانی مدت خشک و دردناک می‌شود.
شدت علائم روماتیسم مفصلی از خفیف تا شدید متغیر است. علائم برخی بیماران به تدریج، ظرف چند سال شروع می‌شود و علائم تعدادی از بیماران به سرعت و ظرف مدتی کوتاه بروز می‌یابد. علائم روماتیسم مفصلی برخی بیماران هر از گاه عود می‌کند، حمله علائم فقط مدت کوتاهی طول می‌کشد و سپس به نظر می‌رسد که علائم از بین رفته است یا بیماری وارد فاز بهبود شده است. پس هرگز علائم بیماری را نادیده نگیرید، حتی اگر علائم همیشه وجود نداشته باشد.
یکی از ویژگی‌های شاخص روماتیسم مفصلی این است که هر گونه آسیبی که بیماری به یک سمت بدن زده باشد، احتمالاً در سمت دیگر بدن نیز تکرار می‌شود. برای مثال اگر دست راست درگیر شده باشد، علائم به احتمال زیاد در دست چپ نیز بروز خواهد یافت؛ همین قاعده درباره زانوها یا مچ دست‌ها نیز صادق است؛ پزشکان روماتیسم مفصلی و آرتروز را با توجه به همین نکته از هم تشخیص می‌دهند. التهاب غالباً عارضه‌ای است که دیگر بخش‌های بدن را نیز درگیر می‌کند.
روش‌های درمان آرتریت روماتوئید
متأسفانه آرتریت روماتوئید درمان قطعی ندارد، اما درمان‌های بسیاری برای مدیریت علائم وجود دارد. اکثر این درمان‌ها بر مدیریت درد و کنترل کردن واکنش التهابی متمرکزاند؛ این آثار بسیار مهم‌اند، چون به محدود کردن آسیب مفصل‌ها و اندام‌ها کمک می‌کنند. درمان دارویی متداول‌ترین روش درمان آرتریت روماتوئید است. گاهی اوقات لازم است که جراحی برای ترمیم آسیب‌دیدگی شدید مفصل انجام شود.
سرمادرمانی و گرمادرمانی
کمپرس یا حمام گرم و سرد گاهی اوقات به بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید پیشنهاد می‌شود. سرمادرمانی و گرمادرمانی درد مفصل را آرام می‌کند و درد بیمار را بین دو نوبت مصرف دارو یا دو نوبت دریافت درمان‌های دیگر تسکین می‌دهد. حتماً توصیه پزشک معالجتان را درباره مناسب بودن یا نبودن سرمادرمانی و گرمادرمانی رعایت کنید.
داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب
داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAID) صرفاً برای کاهش درد و التهاب ناشی از روماتیسم مفصلی کاربرد دارند و پیشرفت بیماری را آهسته نمی‌کنند. این داروها فقط در مدیریت درد و ورم به بیمار کمک می‌کنند.
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئید یا کورتون عموماً برای تسکین موقت علائم آرتریت روماتوئید تجویز می‌شود. کورتون درد و التهاب را کاهش می‌دهد و سرعت آسیب دیدن مفصل را نیز آهسته می‌کند. تسکین سریع درد ویژگی اصلی کورتیکواستروئیدها است و این دسته از داروها غالباً زمانی تجویز می‌شود که بیمار نتیجه رضایت‌بخشی از مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب نگرفته باشد.
داروهای ضدروماتیسم تعدیل کننده بیماری
«داروهای ضدروماتیسم تعدیل کننده بیماری» یا DMARD معمولاً نخستین داروهایی است که برای بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی تجویز می‌شود. اکثر این داروها در ابتدا برای درمان بیماری‌های دیگری مانند سرطان تولید شدند. داروهای DMARD در دوز بسیار کمتر، از جمله موثرترین داروها برای درمان آرتریت روماتوئید به شمار می‌آیند.
زیست داروها
زیست داروها یا داروهای بیولوژیک جدیدترین دسته از داروها برای درمان آرتریت روماتوئید هستند و زمانی تجویز می‌شوند که داروهای دیگر موثر نبوده باشد. زیست‌داروها از روی پروتئین‌های ژن‌های انسانی طراحی می‌شوند و از واکنش التهابی سیستم ایمنی جلوگیری می‌کنند. بیماران معمولاً زیست داروها را از طریق آمپول یا سرم دریافت می‌کنند.
مهارکننده‌های کوکس ـ2
مهارکننده کوکس ـ 2 یا سیکلواکسیژناز نوعی از داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAID) است که ورم و التهاب بدن را متوقف می‌کند. تفاوت داروهای مهارکننده کوکس ـ 2 با NSAID در این است که این داروها اثر بازدارندگی بر کوکس ـ 1 ندارند ـ کوکس ـ 1 آنزیمی است که انتقال دهنده‌های پیام شیمیایی به نام پروستاگلاندین را در بدن تولید می‌کند. داروهای مهارکننده کوکس ـ 2 از لایه پوشش دهنده معده محافظت می‌کنند و به همین دلیل مصرف آنها عوارض جانبی ناشی از مصرف NSAID، مانند زخم معده را ندارد.
سرکوب کننده‌های سیستم ایمنی
سرکوب کردن سیستم ایمنی بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید از این رو مفید است که به کاهش آسیب دیدن بافت‌های سالم بدن کمک می‌کند. داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی انواع مختلفی دارد. بیماران هنگام مصرف این داروها باید مراقب باشند، چون مصرف این داروها خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
کاردرمانی
کاردرمانی درمان موثری برای بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید است، چون به آنان کمک می‌کند تا روش‌های جایگزینی را برای انجام دادن وظایف روزمره‌شان برنامه‌ریزی کنند که برای بدنشان کمتر دردناک یا دشوار باشد. برای مثال متخصص کاردرمانی توصیه می‌کند که بیمار برای پوشیدن جورابش از وسیله خاصی استفاده کند.
ورزش
در دوره‌هایی که بیمار دچار علائم نیست، ورزش روش بسیار موثری برای کمک به بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی است. اگر عضلات دور مفصل‌ها ضعیف شده باشد، ورزش باعث قوی‌تر شدن عضلات می‌شود. انجام دادن بعضی ورزش‌ها مانند شنا برای بدن دردمند بیماران راحت‌تر است.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی روش فوق‌العاده‌ای برای بازیابی دامنه حرکتی کاهش یافته در اثر ابتلا به آرتریت روماتوئید است. فیزیوتراپی مفصل‌ها و عضله‌ها را به روشی ایمن و تحت نظر متخصص به کار می‌گیرد و می‌کشد. متخصص فیزیوتراپی ورزش‌های ایمنی را به بیمار آموزش می‌دهد تا خود در خانه انجام بدهد. در ادامه با درمان‌های متداول فیزیوتراپی آشنا می‌شوید.
طب سوزنی
طب سوزنی برای تحریک مریدین‌های اصلی بدن انسان و با هدف تسکین درد روماتیسم مفصلی انجام می‌شود. طب سوزنی باعث آزاد شدن اندورفین در بدن می‌شود که به نوبه خود درد بیماران را کاهش می‌دهد. طب سوزنی معمولاً بخشی از طرح درمان فیزیوتراپی است و نمی‌تواند آرتریت روماتوئید را به تنهایی درمان کند.
کایروپراکتیک
درمان‌های کایروپراکتیک متمرکز بر سیستم عصبی است و به عضله‌ها و مفصل‌ها نیز توجه دارد. کایروپراکتیک سفتی و خشکی مفصل را که از عوارض شایع روماتیسم مفصلی است، برطرف می‌کند. متخصص کایروپراکتیک بهترین طرح درمان را پس از ارزیابی وضعیت بیمار توصیه می‌کند که معمولاً شامل آموزش حرکت، حرکت‌های حمایتی و اصلاحی و گرمادرمانی می‌شود.
الکتروتراپی
الکتروتراپی یا برق‌درمانی عضله یا عصب را با استفاده از پالس‌های برق تحریک می‌کند. روش‌های مختلفی برای انجام الکتروتراپی وجود دارد که از آن جمله می‌توان به تحریک الکتریکی عصب، یونتوفورز یا جریان تداخلی اشاره کرد. تحریک الکتریکی عصب رایج‌ترین نوع برق‌درمانی است و برای درمان درد اسکلتی ـ عضلانی، درد منطقه‌ای و آسیب‌های عصب‌های پیرامونی به کار برده می‌شود.
هیدروتراپی
هیدروتراپی یا آب‌درمانی به این طریق انجام می‌شود که بیمار در آب ورزش می‌کند یا صرفاً مدتی در آب غوطه‌ور می‌شود. هیدروتراپی برای رفع درد و خشکی مفصل‌ها مناسب است و تسکین درد را با کاهش دادن ورم دور مفصل‌ها برای بیمار به ارمغان می‌آورد. هیدروتراپی غالباً با آب گرم یا جت آب انجام می‌شود.
ماساژ
ماساژ دادن دوره‌ای مفصل‌ها و عضله‌ها درد بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. ثابت شده است که بهره‌گیری منظم از این درمان ساده کاهش درد و خشکی مفصل، افزایش قدرت و دامنه حرکتی و بهبود کلی عملکرد را به دنبال دارد.
استئوپاتی
استئوپاتی یا استخوان‌درمانی ترکیبی از تکنیک‌های دستی است که بر روی مفصل‌ها، عضله‌ها و رباطها انجام می‌شود. استئوپاتی ورم و درد را کاهش و حرکت را افزایش می‌دهد. استئوپاتی تکنیک‌های مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به کشش، آموزش حرکت و تراکشن اشاره کرد. استئوپاتی را می‌توان به منظور کاهش تنش در آب نمک گرم انجام داد.
مصرف مکمل
عصاره‌ها و مکمل‌های گوناگونی برای درمان آرتریت روماتوئید وجود دارد که از متداول‌ترین آنها می‌توان به اسیدهای چرب امگا ـ 3 و عصاره گیاه گاوزبان اشاره کرد. مصرف مقدار زیاد اسیدهای چرب امگا ـ 3، ورم مفصل‌ها را کاهش می‌دهد. سازو کار اثرگذاری روغن گل گاوزبان مشابه داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب است.
تغذیه
تغذیه نقش مهمی در داشتن یک زندگی سالم و متعادل دارد؛ دراین‌بین رعایت یک برنامه غذایی متعادل برای بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید بسیار مهم است. پزشکان رژیم غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ـ 3 یا روغن ماهی را به این گروه از بیماران توصیه می‌کنند.
جراحی
اگر نتیجه رضایت‌بخشی از درمان‌های غیرجراحی به دست نیاید، پزشک جراحی را برای درمان روماتیسم مفصلی توصیه می‌کند. جراحی مفصل‌های آسیب دیده را ترمیم می‌کند، بدشکلی‌ها را اصلاح می‌کند و درد را تسکین می‌دهد تا کیفیت زندگی بیمار بهتر شود. پیچیدگی جراحی متغیر است و از ترمیم تاندون تا آرتروپلاستی، یعنی تعویض کامل مفصل را شامل می‌شود.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
