پوکی استخوان، وضعیتی است که باعث ضعیف شدن استخوان‌ها، شکننده شدن آن‌ها و بالا رفتن خطر شکستگی آن‌ها می‌شود. این وضعیت در طی چندین سال به‌تدریج ایجاد می‌شود و اغلب فقط در صورت سقوط یا ضربه ناگهانی که منجر به شکستگی استخوان می‌گردد، تشخیص داده می‌شود.
پوکی استخوان چیست؟
شایع‌ترین آسیب‌ها در افراد مبتلا به پوکی استخوان عبارتند از:
- شکستگی مچ دست
- شکستگی استخوان لگن
- شکستگی مهره‌های ستون فقرات
البته شکستگی می‌تواند در استخوان‌های دیگر مانند بازو یا ران نیز رخ دهد. گاهی سرفه یا عطسه می‌تواند باعث شکسته شدن دنده یا فروپاشی جزئی یکی از استخوان‌های ستون فقرات شود.
پوکی استخوان معمولاً تا زمانی که استخوانی شکسته نشود، موجب درد و ناراحتی نمی‌شود، اما شکستگی مهره‌های ستون فقرات دلیل اصلی درد طولانی مدت است.
اگرچه شکستگی استخوان اغلب اولین علامت پوکی استخوان است، اما برخی از افراد مسن حالت خمیده (خم شده به جلو) مشخصی را پیدا می‌کنند. این اتفاق زمانی می‌افتد که استخوان‌های ستون فقرات شکسته شده و تحمل وزن بدن را دشوار می‌کند.
پوکی استخوان با مصرف داروهای تقویت کننده استخوان قابل درمان است.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
فرم درخواست مشاوره رایگان
کاهش تراکم استخوان قبل از پوکی استخوان (استئوپنی)
مرحله قبل از پوکی استخوان، استئوپنی (کاهش تراکم استخوان) نامیده می‌شود. این زمانی است که در اسکن تراکم استخوان، تراکم استخوان فرد نسبت به سن او کمتر است، اما به اندازه‌ای پایین نیست که در طبقه‌بندی پوکی استخوان قرار بگیرد.
کاهش تراکم استخوان همیشه منجر به پوکی استخوان نمی‌شود و به عوامل زیادی بستگی دارد.
اگر مبتلا به استئوپنی هستید، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای بهبود سلامت استخوان‌ها و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان انجام دهید.
همچنین ممکن است پزشک بسته به میزان ضعف استخوان‌ها و خطر شکستگی استخوان، یکی از روش‌های درمانی تقویت استخوان را که برای افراد مبتلا به پوکی استخوان انجام می‌شود، برای شما تجویز کند.
علل ایجاد پوکی استخوان
تحلیل رفتن استخوان یک بخش طبیعی از روند پیری است، اما برخی از افراد خیلی سریع‌تر از حد معمول دچار تحلیل رفتن استخوان می‌شوند. این مسئله می‌تواند منجر به پوکی استخوان و افزایش خطر شکستگی استخوان گردد.
خانم‌ها همچنین در طی چند سال اول پس از یائسگی به سرعت دچار تحلیل استخوان می‌شوند. خانم‌ها بیش از آقایان در معرض پوکی استخوان قرار دارند، به خصوص اگر یائسگی زودتر از زمان معمول شروع شود (قبل از 45 سالگی) یا تخمدان‌های آن‌ها خارج شده باشد.
اگرچه پوکی استخوان می‌تواند مردان، زنان جوان و حتی کودکان را نیز درگیر کند.
بسیاری از عوامل دیگر نیز می‌توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند، ازجمله:
- مصرف قرص‌های استروئیدی با دوز بالا برای بیش از 3 ماه
- سایر شرایط و بیماری‌ها – مانند بیماری‌های التهابی، بیماری‌های مرتبط با هورمون یا مشکلات سوء جذب
- سابقه خانوادگی از پوکی استخوان – خصوصاً شکستگی لگن در والدین
- استفاده طولانی مدت از برخی از داروهایی که می‌توانند قدرت استخوان یا سطح هورمون‌ها را تحت تأثیر قرار دهند، مانند قرص‌های ضد استروژن که بسیاری از زنان پس از سرطان پستان مصرف می‌کنند
- داشتن اختلال در خوردن در حال حاضر یا قبلاً، مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری
- شاخص توده بدنی (BMI) پایین
- نداشتن ورزش منظم
- نوشیدن زیاد الکل و سیگار کشیدن
پیشگیری
عوامل ژنتیکی، تعیین‌کننده قد و قدرت اسکلتی شما هستند، اما این عوامل سبک زندگی مانند رژیم غذایی و ورزش هستند که بر سلامت استخوان‌های شما تأثیر می‌گذارند.
ورزش منظم
ورزش منظم در پیشگیری از پوکی استخوان بسیار ضروری است. بزرگسالان 19 تا 64 ساله باید هر هفته حداقل 2 ساعت و 30 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط مانند دوچرخه‌سواری یا راه رفتن سریع داشته باشند.
ورزش‌هایی با تحمل وزن و ورزش‌های مقاومتی به ویژه برای بهبود تراکم استخوان و کمک به جلوگیری از پوکی استخوان بسیار مهم هستند. همچنین ورزش‌های هوازی، بزرگسالان 19 تا 64 سال نیز باید فعالیت‌های تقویت عضله را به صورت 2 روز در هفته یا بیشتر با کار کردن بر روی تمام گروه‌های اصلی عضلانی، ازجمله پاها، باسن، کمر، شکم، سینه، بازوها و شانه‌ها انجام دهند.
اگر مبتلا به پوکی استخوان شده‌اید، بهتر است قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید با پزشک عمومی یا متخصص خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که این ورزش‌ها برای شما مناسب هستند.
تمرینات تحمل وزن
تمرینات تحمل وزن، تمریناتی هستند که در آن پاها و کف پاها، وزن شما را نگه می‌دارند.
تمرینات تحمل وزن مانند دویدن، پرش، رقص، ایروبیک و حتی بالا و پایین پریدن در یک جا، همه روش‌های مفیدی برای تقویت عضلات، رباط‌ها و مفاصل هستند.
هنگام ورزش، کفشی بپوشید که از مچ پا و پای شما به خوبی پشتیبانی کند، مانند کفش‌های اسپورت یا بوت‌های پیاده روی.
افراد بالای 60 سال نیز می‌توانند به طور منظم ورزش‌های تحمل وزن را انجام دهند. این ورزش‌ها می‌تواند شامل پیاده روی سریع، کلاس‌های تناسب اندام یا یک بازی تنیس باشد. شنا و دوچرخه‌سواری تمرینات تحمل وزن نیستند.
تمرینات مقاومتی
تمرینات مقاومتی از قدرت عضلانی استفاده می‌کنند، جایی که عمل کشیدن تاندون‌ها روی استخوان‌ها باعث تقویت قدرت استخوان می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به دستگاه‌های پرس پا یا پرس سینه، وزنه‌برداری یا استفاده از تجهیزات وزنه‌برداری در سالن بدن‌سازی اشاره کرد.
اگر به تازگی به یک باشگاه ورزشی رفته‌اید یا مدتی است که شروع به ورزش کرده‌اید، احتمالاً سالن بدن‌سازی به شما تمرینات مناسب را یاد می‌دهد. این شامل نشان دادن نحوه استفاده از تجهیزات و داشتن تکنیک‌های ورزشی توصیه شده به شما است.
اگر مطمئن نیستید که چگونه از یکی از وسایل بدن‌سازی استفاده کنید یا چگونه یک تمرین خاص را انجام می‌دهید، همیشه از مربی کمک بخواهید.
غذای سالم و مکمل‌های ویتامین D
داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل به همه توصیه می‌شود. این کار می‌تواند به پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های جدی ازجمله بیماری‌های قلبی، دیابت و انواع مختلف سرطان و همچنین پوکی استخوان کمک کند.
کلسیم یک ماده مهم برای حفظ سلامت استخوان‌ها است. افراد بزرگسال روزانه به 700 میلی‌گرم کلسیم نیاز دارند که باید بتوانید این مقدار را از رژیم روزانه دریافت کنید. غذاهای سرشار از کلسیم عبارتند از:
- سبزی‌های دارای برگ سبز
- میوه خشک
- کلم
- ماست
مصرف ویتامین D نیز برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها مهم است زیرا به بدن در جذب کلسیم کمک می‌کند. همه افراد بزرگسال باید روزانه 10 میکروگرم ویتامین D مصرف کنند. منابع غذایی دارای ویتامین D عبارتند از:
- ماهی‌های چرب – مانند ماهی آزاد، ساردین، شاه ماهی و ماهی خال مخالی
- گوشت قرمز
- جگر
- زرده تخم‌مرغ
- غذاهای غنی‌شده مانند بیشتر انواع کره و پنیر و برخی غلات صبحانه
- مکمل‌های غذایی
البته دریافت ویتامین D کافی تنها از طریق غذاها، دشوار است؛ بنابراین، مصرف یک مکمل روزانه حاوی 10 میکروگرم ویتامین D لازم است.
سیگار را ترک کنید و مصرف نوشیدنی‌های الکلی را کمتر کنید
از دیگر تغییراتی که می‌توان در سبک زندگی برای پیشگیری از پوکی استخوان ایجاد کرد، عبارتند از:
- ترک سیگار – سیگار کشیدن با افزایش خطر پوکی استخوان ارتباط مستقیم دارد.
- کمتر کردن مصرف الکل – کارشناسان توصیه می‌کنند بیش از 14 واحد الکل در هفته مصرف نکنید. همچنین مهم است که از نوشیدن زیاد پرهیز کنید.
کمی نور خورشید دریافت کنید
از اوایل بهار تا اوایل فصل پاییز، نور خورشید ویتامین D بیشتری را تولید می‌کند که قرار گرفتن در زیر نور خورشید، به بدن کمک می‌کند کلسیم را جذب کند.
این فرایند به تقویت دندان‌ها و استخوان‌ها کمک کرده و از این رو به جلوگیری از بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان کمک می‌کند.
درمان
درمان پوکی استخوان شامل درمان و جلوگیری از شکستگی و استفاده از داروهایی برای تقویت استخوان‌ها است.
اگرچه تشخیص پوکی استخوان بر اساس نتایج اسکن تراکم استخوان شما انجام خواهد گرفت، اما تصمیم‌گیری در مورد اینکه شما به چه درمانی نیاز دارید بر اساس تعدادی از عوامل دیگر ازجمله موارد زیر تعیین خواهد شد:
- سن
- جنسیت
- خطر شکستن استخوان
- سابقه آسیب‌دیدگی قبلی
داروهای پوکی استخوان
داروهای مختلف و متعددی برای درمان پوکی استخوان (و گاهی اوقات استئوپنی) استفاده می‌شود.
بیس فسفونات‌ها
بیس فسفونات سرعت تجزیه استخوان در بدن را کاهش می‌دهد. این دارو تراکم استخوان را حفظ می‌کند و خطر شکستگی استخوان را کاهش می‌دهد.
تعدادی بیس فسفونات مختلفی وجود دارد، ازجمله:
- آلندرونیک اسید
- اسید ایباندرونیک
- اسید ریزدرونیک
- اسید زولدرونیک
این داروها به صورت قرص یا تزریق تجویز می‌شوند.
همیشه بیس فسفونات‌ها را با معده خالی همراه با یک لیوان آب کامل مصرف کنید. پس از مصرف آن، 30 دقیقه در حالت ایستاده یا نشسته قرار بگیرید. همچنین قبل از خوردن غذا یا نوشیدن مایعات دیگر باید بین 30 دقیقه تا 2 ساعت صبر کنید.
معمولاً 6 تا 12 ماه طول می‌کشد تا بیس فسفونات‌ها تأثیر خود را بگذارند و ممکن است لازم باشد 5 سال یا بیشتر از آن‌ها استفاده کنید.
همچنین ممکن است مکمل‌های کلسیم و ویتامین D برای شما تجویز شود که در زمان دیگری به غیر از زمان مصرف داروهای بیس فسفونات مصرف کنید.
عوارض جانبی که با مصرف داروهای بیس فسفونات همراه هستند، عبارتند از:
- تحریک مجرای گوارشی
- مشکلات بلع
- دل درد
تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده استروژن (SERM)
SERMها داروهایی هستند که تأثیر مشابه هورمون استروژن بر استخوان دارند. این داروها به حفظ تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی، به ویژه ستون فقرات کمک می‌کنند.
رالوکسیفن تنها نوع SERM موجود برای درمان پوکی استخوان است. این دارو به عنوان یک قرص روزانه مصرف می‌شود.
عوارض جانبی مرتبط با مصرف رالوکسیفن عبارتند از:
- احساس گرگرفتگی
- گرفتگی عضلات پا
- احتمال افزایش بالقوه‌ی لخته شدن خون
هورمون پاراتیروئید
هورمون پاراتیروئید به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود. این هورمون میزان کلسیم در استخوان را تنظیم می‌کند.
از روش‌های هورمون درمانی پاراتیروئید (مانند تری پاراتید) برای تحریک سلول‌هایی که استخوان جدید تولید می‌کنند، استفاده می‌شود. این داروها با تزریق دریافت می‌شوند.
درحالی‌که سایر داروها فقط می‌توانند سرعت ترد شدن استخوان را کاهش دهند، هورمون پاراتیروئید می‌تواند تراکم استخوان را افزایش دهد. البته از این دارو فقط برای تعداد کمی از افراد استفاده می‌شود که تراکم استخوان آن‌ها بسیار پایین است و سایر درمان‌ها برای آن‌ها مؤثر واقع نشده‌اند.
حالت تهوع و استفراغ از عوارض شایع درمان با این دارو است.
مکمل‌های کلسیم و ویتامین D
برای بیشتر افراد بزرگسال سالم، مقدار کلسیم توصیه شده 700 میلی‌گرم در روز است که اکثر افراد باید بتوانند آن را از یک رژیم غذایی متنوع که حاوی منابع خوبی از کلسیم است، دریافت کنند.
اگرچه، اگر پوکی استخوان دارید، ممکن است به کلسیم بیشتری نیاز داشته باشید و معمولاً با مصرف مکمل این نیاز را برطرف کنید. در مورد مصرف مکمل‌های کلسیم از پزشک خود راهنمایی بخواهید.
ویتامین D به بدن در جذب کلسیم کمک می‌کند. همه بزرگسالان باید روزانه 10 میکروگرم ویتامین D دریافت کنند.
HRT (درمان جایگزینی هورمون)
HRT گاهی اوقات برای خانم‌هایی که یائسه می‌شوند داده می‌شود، زیرا می‌تواند به کنترل علائم ناشی از این دوره کمک کند.
همچنین ثابت شده است که HRT باعث استحکام استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی استخوان در طول درمان می‌شود.
اگرچه، درمان HRT در خصوص درمان پوکی استخوان توصیه نمی‌شود و به ندرت برای این منظور استفاده می‌شود.
درمان با تستوسترون
در آقایان، هنگامی که پوکی استخوان به دلیل سطح پایین هورمون‌های جنسی مردانه ایجاد می‌شود، درمان تستوسترون می‌تواند مفید واقع شود.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
