مراقبت های بعد از عمل دیسک کمر یا دیسککتومی

جراحی میکرودیسککتومی کمر معمولاً به منظور تسکین دادن علائم و نشانه‌های درد سیاتیکی که به علت فتق دیسک کمر در پایین کمر و پاها منتشر شده است، انجام می‌شود. هدف از عمل دیسک کمر تسکین پا درد، بازیابی عملکرد و ازسرگیری فعالیت‌های معمول روزانه است. هر چند انتظار می‌رود که کمر درد ناشی از فتق دیسک کمتر شود یا از بین برود، جراحی عموماً موفقیت‌آمیزترین روش درمان برای تسکین پا درد محسوب می‌شود.

اگرچه جراحان ستون فقرات رویکردهای متفاوتی را برای مراقبت بعد از عمل دیسک کمر توصیه می‌کنند، چند توصیه عمومی وجود دارد که رعایت کردن آن‌ها از تمام بیماران خواسته می‌شود.

در این مقاله با مراحل مختلف دوران نقاهت پس از جراحی میکرودیسککتومی کمر، عامل‌های تأثیرگذار بر دوران نقاهت، پرهیزها و مراقبت‌های پس از عمل و راهنمای کلی مدیریت درد پس از عمل آشنا می‌شوید.

دوران نقاهت پس از عمل میکرودیسککتومی کمر

اکثر بیمارانی که عمل دیسککتومی کمر انجام می‌دهند، چند ساعت پس از جراحی از بیمارستان مرخص می‌شوند. رویکرد قدیمی برای مراقبت بعد از عمل دیسک کمر این بود که از بیماران خواسته می‌شد خم شدن، بلند کردن اشیاء یا چرخیدن را حداقل به مدت 6 هفته محدود کنند تا دوباره دچار فتق دیسک نشوند.

درد و خستگی معمولاً در چند روز نخست بعد از عمل دیسک کمر شدید است. در چند روز اول باید یکی از نزدیکان مراقب بیمار باشد و در انجام دادن کارهای روزمره مانند آشپزی و خانه‌داری به او کمک کند.

بسیار مهم است که قبل از جراحی برای انجام دادن کارهای روزمره‌تان برنامه‌ریزی کنید و روش‌های جایگزینی را در نظر بگیرید. از جمله کارهایی که باید پیش از جراحی دیسک کمر انجام بدهید، می‌توان به خرید خواربار، انجام دادن خرده کاری‌ها و کارهای خانه‌داری از قبیل شستن لباس‌ها و تعویض ملافه تخت اشاره کرد. بهتر است چنگک چندمنظوره مخصوصی را برای برداشتن اشیاء تهیه کنید تا پس از عمل مجبور نشوید که برای برداشتن اشیاء خم شوید یا دست‌تان را دراز کنید.

مشاوره و راهنمایی

با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.

فرم درخواست مشاوره رایگان

عامل‌های کند کننده روند التیام پس از عمل دیسک کمر

اگر یک یا چند مورد از عامل‌های زیر فرایند بهبود پس از جراحی میکرودیسککتومی کمر را آهسته و مختل کند، احتمال موفقیت جراحی کمتر می‌شود:

فعالیت بیش از حد
مراقبت نکردن از زخم جراحی
عدم فعالیت و راه نرفتن به اندازه کافی
داروها را طبق تجویز پزشک مصرف نکردن
ابتلا به دیابت یا دیگر بیماری‌های مزمن

دوران نقاهت پس از میکرودیسککتومی کمر: از روز ترخیص تا روز چهاردهم

کاهش فعالیت بعد عمل دیسک کمر

توصیه می‌شود که انجام دادن فعالیت‌های روزمره زیر را در دو هفته نخست پس از جراحی میکرودیسککتومی کمر محدود کنید:

خم شدن: خم کردن زانوها و مفصل ران اشکالی ندارد، اما خم کردن کمر توصیه نمی‌شود.
بلند کردن اشیاء: حمل کردن اشیاء سبک ایرادی ندارد، اما بلند کردن بار سنگین‌تر از 3.5 کیلوگرم توصیه نمی‌شود. برخی پزشکان بلند کردن بارهای سنگین‌تر از 2 کیلوگرم را مجاز نمی‌دانند.
چرخیدن: لازم است تغییراتی را در شیوه انجام دادن فعالیت‌های روزمره، مثلاً روش سوار ماشین شدن یا بالا و پایین رفتن از تخت، ایجاد کنید تا مجبور نباشید که ستون فقرات را بچرخانید. همچنین لازم است که در روزهای اول یکی از نزدیکان در انجام دادن کارهایی مانند شستن لباس‌ها، تمیز کردن حیاط و باغبانی به شما کمک کند.
رانندگی: درد، خواب‌آلودگی و کاهش هماهنگی باعث می‌شود که در یک یا دو هفته اول پس از عمل دیسک کمر اجازه رانندگی نداشته باشید. همچنین فقط برای انجام سفرهای ضروری می‌توانید مدت کوتاهی در ماشین بنشینید.

خستگی و خواب‌آلودگی در چند روز نخست پس از جراحی کمر رایج‌تر است، این عوارض تا حدی به علت داروهای مصرف شده حین عمل و پس از عمل برای مدیریت مستمر درد است. بنابراین به بیماران توصیه می‌شود که خواب و استراحت کافی داشته باشند و به خودشان فشار نیاورند.

هر چند استراحت مهم است، اما انجام دادن تمرین‌های دوره‌ای کم برخورد نیز به بهبود بیمار کمک می‌کند. پیاده‌روی کوتاه توصیه می‌شود و عموم بیماران می‌توانند چند ساعت پس از جراحی میکرودیسککتومی راه بروند. به بیماران توصیه می‌شود که ابتدا فقط روی سطوح صافی مانند پیاده‌رو و کف اتاق راه بروند و از راه رفتن روی سطوح شیبدار و لرزان خودداری کنند. اگر پا درد داشتید یا احساس کردید که نمی‌توانید تعادل‌تان را حفظ کنید، از واکر یا عصا استفاده کنید. بالا و پایین رفتن از پله‌ها نیز معمولاً توصیه نمی‌شود.

خوابیدن پس از جراحی میکرودیسککتومی کمر

خواب کافی و عمیق برای التیام‌بخشی سریع‌تر ضروری است. اگر مکمل‌ یا داروی خواب‌آور مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید، چون ممکن است این داروها تداخل‌های دارویی شدید با داروهای دیگر داشته باشد.

روش غلت زدن برای حفظ هم‌ترازی ستون فقرات

تکنیک غلت زدن برای بالا و پایین رفتن از تخت به جلوگیری از بروز درد یا کاهش درد هنگام خم شدن و چرخیدن کمک می‌کند.

برای این کار لازم است که زانوها را کنار هم و کمر را صاف نگه دارید و به شکل زیر عمل کنید:

روی لبه تخت بنشینید
سرتان را پایین بیاورید و پاها را بلند کنید
به پشت بچرخید

همچنین می‌توانید از بالش‌های بدنی مختلف برای نگه داشتن بدن هنگام دراز کشیدن استفاده کنید.

مراقبت از زخم جراحی دیسک کمر

خشک و تمیز نگه داشتن زخم جراحی بسیار مهم است. جلوگیری از خیس و مرطوب شدن زخم یا غوطه‌ور شدن زخم در آب در این مرحله برای کاهش خطر عفونت ضروری است. اکثر جراحان از پانسمان‌های مقاوم در برابر آب استفاده می‌کنند، اما این پانسمان‌ها ضدآب نیستند. دوش گرفتن یا استفاده از لیف و اسفنج حمام معمولاً اشکالی ندارد، البته به شرطی که بتوانید زخم را خشک نگه دارید؛ اما دراز کشیدن در وان مجاز نیست.

از نشانه‌های احتمالی عفونت موضعی می‌توان به قرمز شدن زخم، درد یا ترشح اشاره کرد. البته عفونت نشانه‌های عمومی دیگری، مانند تب یا لرز نیز دارد.

چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کرد

نوسانات درد و میزان انرژی پس از عمل دیسک کمر، به ویژه در یکی دو هفته نخست بعد از جراحی عادی است. اما اگر با نشانه‌ها و علائم زیر مواجه شدید، باید فوراً برای ارزیابی و درمان پزشکی اقدام کنید:

دردی که علی‌رغم مصرف کردن داروهای مسکن طبق دستور پزشک شدیدتر شود
بی‌حسی و یا ضعف پا(ها) یا ناحیه پرینه (بین ران‌ها)
اختلال در کنترل روده یا مثانه یا از دست دادن کامل کنترل و بروز مشکل بی‌اختیاری
افزایش قرمزی، درد یا ترشحات زخم جراحی
تب یا لرز
حالت تهوع، سرگیجه یا سردرد شدید

دوران نقاهت پس از جراحی میکرودیسککتومی کمر: هفته دوم تا ششم

محدودیت فعالیت‌ها با هدف جلوگیری از آسیب‌دیدگی مجدد

خم شدن، چرخیدن و بلند کردن اشیاء در این مرحله از دوران نقاهت پس از عمل دیسک کمر همچنان توصیه نمی‌شود. بااین حال برخی پزشکان اجازه می‌دهند که بیمار انجام دادن این قبیل حرکات را زودتر شروع کند. چون بیمار همچنان کمی درد دارد و خسته است، انجام دادن کارهایی که به قدرت بدنی فراوان نیاز دارد، مانند کارهایی که مستلزم ایستادن طولانی مدت یا بلند کردن بارهای سنگین است، همچنان ممنوع است. ورزش، به ویژه ورزش‌های تماسی معمولاً به مدت شش هفته یا بیشتر مجاز نیست.

ورزش‌های کم‌برخوردی که به التیام بافت کمک می‌کند

به بیماران توصیه می‌شود که بیشتر پیاده‌روی کنند و تمرین‌های کششی سبک و ملایمی را که به بهبود یافتن بافت کمک می‌کند، انجام بدهند. برخی جراحان توصیه می‌کنند که درمان فیزیوتراپی تحت نظر متخصص مجرب پیش از هفته ششم شروع شود، اما بقیه ترجیح می‌دهند که فیزیوتراپی حداقل شش هفته پس از عمل دیسک کمر شروع شود.

شروع مجدد بعضی فعالیت‌های روزمره

رانندگی

اگر درد با مصرف داروهای مسکن غیرمخدر به خوبی مدیریت شود، پزشک اجازه می‌دهد که بیمار مجدداً رانندگی کند.

فعالیت‌های شغلی

اگر کارتان سبک است یا مانند کار اداری اکثر اوقات نشسته‌اید، می‌توانید دو تا چهار هفته پس از جراحی دیسک کمر در محل کار حاضر شوید.

دوران نقاهت پس از جراحی میکرودیسککتومی کمر: هفته ششم تا دوازدهم

فیزیوتراپی برای اصلاح حالت اندامی و افزایش قدرت

برنامه فیزیوتراپی سرپایی برای هفته ششم به بعد پس از جراحی میکرودیسککتومی تجویز می‌شود، البته بسیاری از جراحان توصیه می‌کنند که فیزیوتراپی زودتر شروع شود. فیزیوتراپی با تمرکز بر اهداف زیر انجام می‌شود:

تمرین‌های تقویتی: تمرین‌های تقویتی معمولاً با هدف افزایش قدرت عضلات کمر، شکم، مفصل ران و دیگر عضلات نگهدارنده ستون فقرات انجام می‌شود. حرکات خاصی نیز برای تمرین دادن پایین کمر و بهبود عملکرد به بیمار آموزش داده می‌شود.
حرکات کششی: حرکات کششی ملایم در ابتدای دوره درمان فیزیوتراپی انجام می‌شود؛ تمرین‌ها به تدریج و به موازات افزایش انعطاف‌پذیری ستون فقرات سخت‌تر و پیشرفته‌تر می‌شود.
فرم و حالت اندامی مناسب: متخصص فیزیوتراپی علاوه بر این که از روش صحیح و ایمن انجام دادن حرکات اصلاحی و تمرین‌های کششی و تقویتی مطمئن می‌شود، توصیه‌هایی را نیز برای اصلاح حالت اندامی و نگه داشتن آن در وضعیت مناسب در طول روز ارائه می‌دهد.

از سرگیری اکثر فعالیت‌ها

اکثر بیماران دوازده هفته (سه ماه) پس از عمل دیسک کمر می‌توانند تقریباً تمام فعالیت‌ها را بدون محدودیت از سر بگیرند. البته برای برداشتن مجدد بارهای سنگین و انجام دادن دیگر فعالیت‌های بدنی شدید باید مدت بیشتری صبر کنید.

کار بدنی

پیش از شروع مجدد کارهای بدنی سنگین، مانند ساخت و ساز، رقص یا تعمیرات، باید مشخص شود که بیمار توانایی انجام دادن وظایف لازم را به روشی ایمن دارد. برای مثال اگر درد یا خستگی همچنان وجود داشته باشد، خطر بروز سانحه حین کار کردن افزایش می‌یابد.

ورزش

هر چند بیماران شش هفته پس از جراحی تقریباً دردی ندارند و می‌توانند فعالیت‌های معمول را انجام دهند، لازم است برای شرکت در مسابقات ورزشی یا ورزش‌های تماسی مدت بیشتری صبر کنند.