جراح قطعاتی از دیسک بیرون زده را که به عصب یا نخاع فشار می‌آورد، در عمل دیسککتومی برمی‌دارد. جراحی دیسککتومی زمانی انجام می‌شود که فتق دیسک باعث بروز درد و یا علائم دیگری مانند بی‌حسی، ضعف یا احساس برق گرفتگی و سوزن سوزن شدن رو به پایین در پا یا بازو شده باشد. اگر فتق دیسک علت بروز این علائم باشد، از مجموعه این علائم با اصطلاح رادیکولوپاتی یاد می‌شود، البته بسیاری از مردم این علائم را سیاتیک می‌خوانند.
لامینا ناحیه‌ای استخوانی در پشت مهره‌ها است، جراح هنگام انجام دادن عمل دیسککتومی تمام لامینا یا بخشی از آن را برمی‌دارد تا به عصب و دیسک دسترسی پیدا کند. این بخش از عمل بسته به میزان استخوانی که برداشته می‌شود، با دو نام خوانده می‌شود؛ در عمل لامینکتومی تمام لامینا و در عمل همی‌لامینکتومی فقط نیمی از لامینا برداشته می‌شود.
چه زمانی انجام عمل دیسککتومی ضرورت می‌یابد؟
در اکثر موارد روش‌های غیرجراحی محافظه‌کارانه مانند درمان دارویی، فیزیوتراپی یا تزریق استروئید پیش از جراحی امتحان می‌شود. در واقع اغلب موارد فتق دیسک بدون جراحی التیام می‌یابد، البته بهبودی در این حالت بیش از یک سال طول می‌کشد. انجام دادن عمل دیسککتومی دوران بهبودی را بسیار کوتاه‌تر می‌کند. اگر درد، ضعف یا بی‌حسی شدید باشد، عمل دیسککتومی راه‌حل مناسبی برای رفع علائم خواهد بود؛ اما اگر علائم خفیف تا متوسط باشد، فیزیوتراپی و درمان دارویی می‌تواند برای برطرف شدن علائم کافی باشد. در هر حال لازم است که علائم خود را به پزشک اطلاع بدهید تا ایشان بهترین روش درمان را توصیه کنند.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
فرم درخواست مشاوره رایگانانواع دیسککتومی
میکرودیسککتومی
میکرودیسککتومی عملی کم‌تهاجمی و سرپایی است. جراح برش بسیار کوچکی را روی پوست ایجاد می‌کند و وسیله لوله مانندی را از راه این برش وارد بدن می‌کند و به دیسک می‌رساند. تمام عمل جراحی میکرودیسککتومی از راه همین لوله انجام می‌شود.
عضله‌ها در عمل میکرودیسککتومی یا دیسککتومی بسته، برخلاف دیسککتومی باز بریده نمی‌شود؛ بلکه جراح فقط عضله‌ها را کنار می‌زند. به همین دلیل دوران نقاهت عمل میکرودیسککتومی کوتاه‌تر از دوران نقاهت دیسککتومی باز است و بیماران درد کمتری را تحمل می‌کنند.
دیسککتومی باز
دیسککتومی باز روش قدیمی جراحی ستون فقرات است که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود؛ البته اکثر بیماران فقط یک روز در بیمارستان بستری می‌شوند.
جراح در عمل دیسککتومی باز برشی به طول تقریبی 1 اینچ را ایجاد می‌کند و عضلات را می‌برد تا به دیسک دسترسی پیدا کند. همان‌طور که گفته شد بریدن عضلات دوران نقاهت پس از عمل را طولانی‌تر و دردناک‌تر می‌کند.
دو عمل دیسککتومی باز و بسته به جز تفاوت‌ها و سختی‌های مربوط به دوران بهبود پس از جراحی، شبیه یکدیگراند.
در مطالعه کوچکی که به سال 2011 انجام شد، مشخص شد که جراحی‌های دیسککتومی باز و کم تهاجمی به یک میزان برای رفع علائم فتق دیسک موثراند. با این حال دوران بستری شدن پس از عمل‌های کم تهاجمی کوتاه‌تر است، بیماران سریع‌تر می‌توانند در محل کار حاضر شوند و احتمال عود مشکل اولیه پس از جراحی بسته کمتر است. البته پژوهشگران به این نکته نیز اشاره می‌کنند که تکنیک‌های دیسککتومی کم‌تهاجمی برای جراحان دشوار است و باید توسط متخصص مجرب و آموزش دیده انجام شود.
انتخاب بهترین جراح برای دیسککتومی
جراحان مغز و اعصاب و جراحان ارتوپد بسیاری از گونه‌های مختلف جراحی ستون فقرات مانند دیسککتومی را انجام می‌دهند. هر دو متخصص از دانش و مهارت لازم برای انجام عمل دیسککتومی برخوردار هستند. پیش از انتخاب جراح حتماً مطمئن شوید که ایشان مهارت لازم را برای انجام این عمل دارند و پیش از تصمیم‌گیری نهایی تمام سوالاتی را که به نظرتان مهم است، بدون تردید و خجالت از ایشان بپرسید.
تأثیرگذاری دیسککتومی
عمل دیسککتومی در 80 ـ 90 درصد موارد رضایت‌بخش است و پا درد و علائم دیگر بیمار را به سرعت بهبود می‌دهد. مزایای دیسککتومی ماندگار است و اکثر بیماران هیچ دردی را تا ده سال پس از جراحی حس نمی‌کنند.
احتمال عود فتق دیسک وجود دارد. پژوهش مروری نظام‌مندی که در سال 2015 انجام شد، نشان می‌دهد که درد 25 درصد بیمارانی که عمل دیسککتومی را در یک سطح ستون فقرات انجام داده‌اند، پس از دو سال عود می‌کند و 6 درصد به عمل جراحی مجدد نیاز پیدا می‌کنند.
خوشبختانه انجام دادن عمل جراحی همواره برای درمان فتق مجدد دیسک ضروری نیست. نتایج مطالعات انجام شده حکایت از آن دارد که درمان‌های جراحی و غیرجراحی به یک اندازه برای عود فتق دیسک پس از دیسککتومی موثراند و هر دو به یک اندازه درد را تسکین می‌دهند.
عوارض دیسککتومی
به جز احتمال فتق دیسک مجدد که به آن اشاره شد، جراحی دیسککتومی با احتمال بروز عوارضی مانند عفونت، خونریزی و آسیب دیدن سیاهرگ‌ها، سرخرگ‌ها و عصب‌های مجاور و سخت شامه همراه است سخت شامه به پوشش دور نخاع گفته می‌شود.
اگر متوجه قرمزی یا ترشح زخم شدید، درد یا ضعفی رو به پایین را در پا یا بازویتان احساس کردید، تب‌تان بالا رفت، دچار اختلالات ادراری شدید یا خونریزی کردید، به سرعت با پزشک تماس بگیرید.
مراقبت پس از دیسککتومی
بلافاصله پس از جراحی در ناحیه زخم جراحی دچار درد خواهید شد؛ درد ناشی از فتق دیسک نیز تا مدتی ادامه خواهد داشت. فیزیوتراپی کمک می‌کند تا سریع‌تر در محل کار حاضر شوید و فعالیت‌های دیگر را از سر بگیرید. از پزشک معالجتان بخواهید که متخصص فیزیوتراپی ماهری را به شما معرفی کند. بسیاری از بیماران، به ویژه بیمارانی که عمل دیسککتومی را برای اولین بار انجام داده‌اند، به طور کامل بهبود می‌یابند.
فعالیت پس از دیسککتومی
- می‌توانید از پله‌ها بالا و پایین بروید، فقط مراقب باشید که به خودتان فشار نیاورید.
- می‌توانید به پشت، روی شکم یا به پهلو بخوابید. برای حمایت و راحتی بیشتر می‌توانید پشت کمر یا بین پاهای‌تان بالش بگذارید.
- هر بار بیشتر از 30 دقیقه ننشینید.
- پس از مرخص شدن از بیمارستان طبق برنامه زیر راه بروید:
- روز اول (درخانه): صبح 100 متر و عصر 100 متر راه بروید.
- پس از یک روز: اگر راه رفتن برایتان سخت نیست، مسافت پیاده‌روی را افزایش دهید. وقتی برای معاینه پس از عمل به کلینیک مراجعه می‌کنید، باید بتوانید روزی یک تا دو مایل راه بروید.
اگر لازم بود که شیء یا باری را از روی زمین بردارید یا بلند کنید، وزن آن بار باید کمتر از 2.5 کیلوگرم باشد و برای بلند کردن آن باید زانوهایتان را خم کنید و سر پا بنشینید؛ به هیچ وجه از کمر خم نشوید.
محدودیت‌های پس از دیسککتومی
- مادامی که تحت تأثیر داروهای مخدر هستید، رانندگی نکنید. همچنین رانندگی تا سه روز پس از عمل ممنوع است. می‌توانید به مدت سی دقیقه در خودرو بنشینید.
- تا دو هفته بعد از عمل هیچ باری که سنگین‌تر از 2.5 کیلوگرم باشد، بلند نکنید. در هفته‌های سوم تا ششم نیز نباید باری سنگین‌تر از 11 کیلوگرم بلند کنید.
- هر گونه فعالیت ورزشی، به جز پیاده‌روی تا زمان اولین ویزیت پس از جراحی ممنوع است.
- فعالیت جنسی نیز به مدت یک هفته ممنوع است، پس از آن اگر احساس ناراحتی نکردید، می‌توانید در حالت طاقباز رابطه جنسی داشته باشید.
بازگشت به محل کار
زمان بازگشت به محل کار به بهبودی حاصل شده و نوع شغل‌تان بستگی دارد. پیش از عمل درباره دوره نقاهت و طول دوره مرخصی با پزشک معالجتان مشورت کنید.
مراقبت از زخم دیسککتومی
بسیار مهم است که بعد از مرخص شدن از بیمارستان در خانه از زخم‌تان مراقبت کنید تا عفونت نکند. توصیه‌های زیر را برای مراقبت از زخم رعایت کنید:
- می‌توانید پانسمان زخم را دو روز پس از جراحی باز کنید. اگر زخم دیگر ترشح نداشت، بهتر است زخم را باز بگذارید تا هوا بخورد. اگر با پانسمان راحت‌تر هستید، می‌توانید زخم را پانسمان خشک کنید، البته باید پانسمان را هر روز عوض کنید.
- سه روز پس از جراحی می‌توانید دوش بگیرید. مراقب باشید که آب با فشار به طور مستقیم به زخم نخورد، اما می‌توانید آب را از بالا روی پشت‌تان بریزید تا به آرامی روی زخم بریزد. زخم را با زدن ضربات ملایم یک حوله تمیز خشک کنید. دراز کشیدن در وان و خیس دادن زخم در آب ممنوع است.
- زخم با بخیه‌های زیرپوستی بسته شده و روی پوست زخم نیز با چسب بخیه جراحی پوشانده شده است. چسب بخیه به تدریج ور می‌آید و هنگام دوش گرفتن کنده می‌شود. جدا شدن چسب عادی است و انتظار آن می‌رود.
مدیریت درد در خانه
ممکن است درد و یا بی‌حسی کمر و پای‌تان در دوران نقاهت پس از دیسککتومی بیشتر شود. افزایش موقتی درد عادی و نتیجه ملتهب شدن یا ورم کردن بافت‌های کمر است. رعایت توصیه‌های زیر به کاهش درد کمک می‌کند:
- در 48 ساعت نخست پس از عمل بیشتر از 30 تا 60 دقیقه متوالی ننشینید.
- فعالیت‌های‌تان را در یک تا دو روز پس از عمل محدود کنید.
- داروهای مسکن را طبق دستور پزشک مصرف کنید. می‌توانید داروهای ضدالتهاب غیرتجویزی مانند ایبوپروفن، مورتین، ادویل و الیو را طبق راهنمای دارو مصرف کنید. اگر داروهای مخدری که پزشک برایتان تجویز کرده است، حاوی تایلنول یا استامینوفن نبود، می‌توانید تایلنول برای تسکین درد مصرف کنید.
مصرف مسکن‌های مخدر باعث یبوست می‌شود. بنابراین در دوره مصرف کردن این داروها مقدار زیادی غذاهای سبوس‌دار مانند جو و گندم سبوس‌دار، میوه و پوره سیب میل کنید و مایعات فراوان، به ویژه آب آلو بنوشید تا دچار یبوست نشوید. همچنین می‌توانید در صورت لزوم ملین‌هایی مانند کولاک مصرف کنید.
جراح داروهای مسکن را برای دوران بعد از جراحی دیسککتومی تجویز می‌کند. انتظار می‌رود که یک تا دو هفته بعد از عمل دیگر نیازی به مصرف مسکن نداشته باشید.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
ویزیت‌های پس از عمل دیسککتومی
ویزیت اول پس از عمل: معمولاً یک تا دو هفته پس از عمل باید برای اولین بار به کلینیک مراجعه کنید.
در صورت مواجهه با مشکلات و علائم زیر با پزشک معالجتان تماس بگیرید:
- تب بالاتر از 38.3 درجه سانتیگراد یا بالاتر در دو نوبت اندازه‌گیری متوالی با فاصله 4 ساعت؛
- افزایش درد، قرمزی یا ورم دور زخم؛
- ترشح زخم؛
- مشکل در ادرار کردن یا کنترل مدفوع؛
- بیشتر شدن ورم مچ پا یا پایین پا؛
- افزایش ضعف پاها و
- سرخ شدن، داغ شدن و حساسیت به لمس پشت ساق پا.
