جمعیت افراد مبتلا به استئوپروز یا پوکی استخوان، در سراسر جهان در حال افزایش است. پوکی استخوان، یک بیماری اسکلتی سیستماتیک و شایعترین بیماری متابولیک استخوان در جهان است، که با چگالی کم استخوان و تغییرات ساختاری در بافت استخوان همراه است. در پوکی استخوان تعداد، ضخامت و اتصالات لایه های استخوانی کاهش می یابد و با کاهش قدرت استخوان می تواند منجر به افتادن و شکستگی های گوناگون در اندام سالمندان شود، افتادن در میان افراد سالمند، به خصوص برای افراد با پوکی استخوان، با هزینه پزشکی و مرگ و میر بالا در ارتباط است.
دکتر گوپال کریشنان (Geetha Gopalakrishnan) متخصص غدد و استادیار بخش غدد، دیابت و متابولیسم در دانشگاه پزشکی براون (Brown) می‌گوید: «پوکی‌استخوان یک بیماری خاموش است و تا زمانی‌که شکستگی یا ترکی در استخوان ایجاد نشود، خودش را نشان نمی‌دهد».
نشانه های پوکی استخوان
اکثر علائم این بیماری ممکن است تا چندین دهه خود را نشان ندهند و ممکن است زمانی افراد به دکتر مراجعه کنند که شکستگی در نقاط مختلف بدن روی دهد و یا تغییرات ساختاری در ستون فقرات به دلیل شکستگی های ریز و فشاری ستون فقرات اتفاق افتد، پس قبل از شروع علائم به صورت واضح، باید به سلامت استخوان ها توجه ویژه نمود.
Block "moshvereh" not found
علائم پوکی استخوان شامل موارد زیر است:
- تخریب بافت استخوانی
- افزایش خطر شکستگی در نقاط مختلف بدن
- کاهش تراکم مواد معدنی استخوان
- کاهش حجم استخوان همراه با عدم تعادل در تشکیل استخوان و جذب دوباره ی استخوان
علائم پوکی استخوان در بین مردان مشابه علائم آن در بین زنان است.
شکستگی های ستون فقرات باعث دردی منتشر شونده در ستون فقرات تا طرفین می شود، با گذشت زمان، شکستگی های متوالی ستون فقرات منجر به کمر درد مزمن و همچنین کاهش قد و خمیدگی ستون فقرات و به عبارتی قوز پشتی می شود که اصولا در بین افراد سالخورده مشاهده می شود، قوز پشتی مرتبط با افزایش سن اغلب پس از پوکی استخوان ایجاد می شود و منجر به ضعف استخوان های ستون فقرات و فشردگی مهره ها می شود.
طبقه بندی انواع پوکی استخوان
پوکی استخوان در افراد شامل دو نوع است:
نوع اول در بیش تر زنان اثر می کند که با کاهش استروژن که 5 تا 10 سال بعد از یائسگی اتفاق می افتد مرتبط است، مهره های ستون فقرات، انتهای استخوان ساعد و مفصل ران شایع ترین محل های خطر برای شکستگی در این نوع پوکی استخوان هستند.
نوع دوم هم بر مردان و هم بر زنان تاثیر می گذارد که ناشی از کمبود کلسیم است و با افزایش سن ارتباط دارد. گردن، استخوان ران، استخوان بزرگ ساق پا و استخوان بازو، لگن و مهره ها در خطر بالاتری برای شکستگی هستند.
عوامل پر خطر که باعث افزایش احتمال پوکی استخوان می شود:
- عموماً به دلیل مسائل هورمونی پوکی استخوان در زنان شایعتر است.
- وجود سابقه پوکی استخوان در بین اعضای خانواده
- سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد مواد الکلی
- در میان مردان، کاهش تستسترون
- ورزش نکردن
- لاغر بودن بیش از اندازه
- تغذیه و رژیم غذایی، کم کلسیم
- شیمی درمانی که باعث یائسگی زودتر از موعد شده احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
- آمنوره (توقف دوره قاعدگی) در بین زنان جوان با کاهش استروژن مشاهده می شود.
- بیماری آرتریت روماتوئید یا بیماری های کبدی
- پرکاری غده تیروئید و پاراتیروئید
- کمبود ویتامین D در بدن
- مصرف بعضی داروها به صورت طولانی مدت می تواند سبب پوکی استخوان شود مانند بعضی ضد تشنج یا داروهای کورتیکواستروپید خوراکی
- اختلالات ارثی بافت همبند مثل استخوان سازی ناقص، سندروم مارفان و غیره
درمان پوکی استخوان
درد در ناحیه کمر مهمترین علامت شکستگی های مهره های ستون فقرات ناشی ار پوکی استخوان است که با ایستادن و یا نشستن بدتر می شود و در حالت دراز کشیده بهتر می شود.
پزشک معالج برای تشخیص عارضه از روش رادیوگرافی ساده یا سی تی اسکن و ام آر آی استفاده می کند، بررسی و سنجش تراکم برای پی بردن به درجه پوکی استخوان نیز انجام می شود.
اکثر شکستگی های ریز در ستون فقرات معمولاً بعد از 8-6 هفته بطور خود به خود خوب می شوند، در این شرایط چند روز استراحت و مصرف دارو می تواند به بهبود درد کمک کند، علاوه بر آن بریس های تخصصی و گاهی کمربندهای طبی جهت محدود شدن حرکات مهره ها ممکن است با نظر پزشک تجویز شود.
در صورتی که درد به درمان های معمول جواب ندهد و شدت درد بیمار بسیار شدید باشد، دو نوع عمل جراحی کیفوپلاستی و یا ورتبروپلاستی صورت می پذیرد.
در عمل جراحی کیفوپلاستی،
برای درمان کمر دردی استفاده می شود که ناشی از ترک خوردگی فشارنده در مهره و یا ستون فقرات باشد، در طی این شکستگی، بخش مستطیلی شکلی از استخوان در مهره و یا ستون فقرات فشرده می شود و کولاپه می شود (روی هم می خوابد)، در اکثر مواقع، افراد مبتلا به پوکی استخوان (osteoporosis) احتمال دارد که دچار برخی انواع ترک خوردگی ها در استخوان هایشان شوند و نیازمند جراحی کیفوپلاستی خواهند بود. کیفوز (kyphosis)، فرم کوهان مانند (hunchbacked shape) در ستون فقرات در نتیجه ی این شکستگی ایجاد می شود.
بیداری (اختلال خواب)، درد، کاهش عملکرد ریوی و تغذیه ای، دشواری در تکمیل فعالیت های روزانه از نتایج کیفوز می باشد. روش جراحی کیفوپلاستی قدرت و اندازه ی ستون فقرات و یا مهره ی شکسته را بازسازی می کند. برگشت مهره ی شکسته شده به ارتفاع اصلی خود، محتمل ترین هدف مناسب برای جراحی کیفوپلاستی می باشد.
در عمل جراحی ورتبروپلاستی، برای درمان کمرد دردی استفاده می شود که ناشی از ترک خوردگی فشارنده در ستون فقرات و یا مهره می باشد. در طی این شکستگی بخش مستطیلی شکل استخوانی در ستون فقرات و یا مهره ها فشرده می شود و کولاپه می شود (روی هم می خوابد). روش جراحی ورتبروپلاستی به علت پوکی استخوان و تومورهای متاستاتیک ستون فقرات (metastatic spinal tumors) انجام می شود.
تفاوت بین روش های جراحی ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی
اصطلاح پلاستی (plasty) به معنای جراحی پلاستیک و یا بهبود دهنده می باشد، روش های جراحی کیفوپلاستی و ورتبروپلاستی روش هایی با حداقل تهاجم هستند، این جراحی ها 4 تفاوت اصلی دارند که عبارتند از:
- تفاوت در روش جراحی
- تفاوت در شکل طبیعی استخوان
- تفاوت در هدف این جراحی ها
- تفاوت در عوارض این جراحی ها
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
فرم درخواست مشاوره رایگانپیشگیری از پوکی استخوان
- درمان دارویی: شامل کلسی تونین و بیوفسفونات ها که حتما با تجویز پزشک استفاده می گردد. مکمل هایی مثل کلسیم و ویتامین دی از عناصر مهم در بدن به جهت پیشگیری از پوکی استخوان می باشد.
مطالعات نشان می دهد مصرف سه واحد کلسیم در روز که شامل شیر، پنیر، ماست، دوغ و کشک به همراه داشتن سطح نرمال ویتامین دی در بدن به طور مستقیم در جلوگیری از پوکی استخوان و یا کاهش عوارض ناشی از پوکی استخوان موثر است. در صورتی که نمی توانید میزان کلسیم و ویتامین دی روزانه مورد نیاز خود را از طریق غذا تامین کنید باید آنرا از طریق قرص های مکمل ویتامین دی و کلسیم به بدن خود برسانید.
