گردن درد حاد و ناگهانی عارضه شایعی است؛ از هر سه نفر دو نفر در طول عمر خود دچار گردن درد می‌شوند. اکثر موارد گردن درد پیامد ابتلا به بیماری جدی یا مشکلات گردن نیست و غالباً علت دقیق گردن درد واضح نیست از این موارد با اصطلاح گردن درد غیراختصاصی یاد می‌شود. اکثر موارد گردن درد ناشی از حالت اندامی نامناسب یا کشیدگی و آسیب‌دیدگی عضلات و رباط‌ها است. گردن درد اکثر بیماران به طور کامل بهبود می‌یابد. توصیه مفیدی که به بیماران می‌شود، این است که گردن را در دوران حمله گردن درد فعال نگه دارند و تا زمان برطرف شدن درد مسکن مصرف کنند. درد برخی بیماران مزمن یا مداوم می‌شود و انجام درمان‌های بیشتر را ضروری می‌سازد.
آشنایی با آناتومی گردن
پشت گردن از مهره‌های گردنی تشکیل می‌شود و عضلات و رباط‌ها دور گردن را گرفته و آن را نگه می‌دارند. ستون فقرات در ناحیه گردن از هفت استخوان کوچک به نام مهره تشکیل می‌شود.
- دو مهره اول اندکی با بقیه مهره‌ها تفاوت دارد، چون این دو مهره ستون فقرات را به جمجمه متصل می‌کنند و حرکت دادن سر به طرفین را ممکن می‌سازند.
- پنج مهره پایینی تقریباً استوانه‌ای شکل و شبیه به قوطی‌های کوچک کنسرو است که برجستگی‌های استخوانی نیز روی آنها قرار دارد.
مهره‌ها از طرفین با مفصل‌های کوچک فاست به هم متصل می‌شوند؛ بین هر دو مهره یک دیسک قرار دارد. دیسک‌ها یک لایه سخت فیبری بیرونی و یک مرکز نرم‌تر ژلاتینی دارند. دیسک‌ها مانند ضربه‌گیر عمل می‌کنند و ستون فقرات را انعطاف‌پذیر می‌کنند.
رباط‌های محکمی که به مهره‌های مجاور متصل هستند، حمایت بیشتری را از ستون فقرات به عمل می‌آورند و آن را قوی‌تر می‌کنند. عضلات متعددی که به ستون فقرات متصل هستند، خم شدن ستون فقرات و حرکات مختلف آن را ممکن می‌سازند.
نخاع حاوی بافتی عصبی است که وظیفه انتقال پیام‌ها از مغز به اندام‌ها و بالعکس را به عهده دارد؛ ستون فقرات از نخاع محافظت می‌کند. عصب‌های نخاعی از بین مهره‌های گردنی خارج می‌شوند تا پیام‌ها را از مغز به گردن و بازوها ببرند و پیام‌های این اندام‌ها را به مغز منتقل کنند. رگ خونی مهمی به نام سرخرگ مهره‌ای در امتداد ستون فقرات کشیده شده است تا خون را به قسمت خلفی (پشتی) مغز ببرد.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
فرم درخواست مشاوره رایگانانواع گردن درد و علل آنها
گردن درد عارضه شایعی است که دوسوم مردم در طول عمرشان آن را تجربه می‌کنند. در ادامه با انواع گردن درد و علل آنها آشنا می‌شوید.
گردن درد غیراختصاصی
گردن درد غیراختصاصی شایع‌ترین نوع گردن درد است که گردن درد “ساده” یا “مکانیکی” نیز گفته می‌شود. منشأ یا علت دقیق گردن درد غیراختصاصی مشخص نیست. از جمله علل گردن درد غیراختصاصی می‌توان به اسپرین یا استرین عضلات یا رباط‌های گردن و وضعیت اندامی نامناسب اشاره کرد. برای مثال گردن درد در میان افرادی که ساعت‌ها در طول روز با حالتی قوز کرده پشت رایانه می‌نشینند، شایع‌تر است.
حرکت ناگهانی گردن و آسیب شلاقی یا ویپ‌لش
آسیب شلاقی عموماً در تصادفاتی مانند تصادف خودرو رخ می‌دهد و موجب گردن درد می‌شود.
تورتیکولی حاد یا ناگهانی
تورتیکولی یا کجی گردن به حالتی گفته می‌شود که سر به یک سمت چرخیده باشد و صاف کردن سر برای بیمار بسیار دردناک باشد. علت تورتیکولی حاد غالباً نامشخص است.
بااین حال می‌توان گفت که علت کجی گردن استرین یا اسپرین جزئی عضله یا رباط گردن است. بعضی موارد کجی گردن پیامد قرار گرفتن عضلات گردن در معرض سرما و خشک شدن عضلات است. در این حالت بیماران شب بدون مشکل به خواب می‌روند، اما صبح با تورتیکولی حاد از خواب بیدار می‌شوند. درد معمولاً بدون نیاز به درمان، ظرف چند روز برطرف می‌شود. البته تورتیکولی گاهی اوقات علل جدی‌تری دارد.
دژنراسیون یا فرسایش
فرسایش مهره‌های ستون فقرات و دیسک‌های بین مهره‌ای یکی از علل شایع گردن درد راجعه یا مزمن در سالمندان است. از این عارضه با اصطلاح اسپوندیلوز گردن یاد می‌شود.
با این حال اکثر افراد بالای 50 سال به درجه‌ای از دژنراسیون (اسپوندیلوز) مبتلا هستند، بدون آن که دچار گردن درد باشند.
رادیکولوپاتی گردن
چنانچه ریشه عصب در محل خروج از نخاع در ناحیه گردنی تحت فشار باشد یا آسیب ببیند، عارضه رادیکولوپاتی گردنی بروز می‌یابد. رادیکولوپاتی گردن علاوه بر گردن درد به علائم دیگری مانند بی‌حسی، سوزن سوزن شدن، درد و ضعف در بخش‌هایی از بازو که مرتبط با عصب درگیر است، دامن می‌زند. گردن درد علامت اصلی رادیکولوپاتی نیست و دیگر علائم اشاره شده علامت اصلی رادیکولوپاتی محسوب می‌شود.
از علل شایع رادیکولوپاتی می‌توان به اسپوندیلوز گردن و بیرون زدگی دیسک اشاره کرد. بیرون زدگی دیسک گاهی اوقات “سرخوردگی دیسک” هم گفته می‌شود، البته دیسک واقعاً از جای اصلی خود خارج نشده است، بلکه مرکز نرم‌تر داخلی دیسک از دیواره سخت‌تر بیرونی دیسک بیرون می‌زند و به عصب‌های نخاعی مجاور فشار می‌آورد.
اختلال‌های نادرتری هستند که می‌توانند عامل رادیکولوپاتی گردن باشند.
علل جدی‌تر و نادرتر گردن درد
روماتیسم، اختلال‌های استخوانی، عفونت، سرطان و آسیب‌های جدی که به مهره‌ها، نخاع یا عصب‌های گردن صدمه زده باشد، نیز می‌تواند علت گردن درد باشد.
علائم گردن درد غیراختصاصی
درد از جلوی گردن شروع می‌شود و در شانه یا پایه جمجمه منتشر می‌شود. بیمار احساس می‌کند که توانایی حرکتی گردنش محدود شده است و تکان دادن گردن موجب شدیدتر شدن درد می‌شود. درد گاهی اوقات رو به پایین در بازو منتشر می‌شود و حتی گاهی تا انگشتان دست پیش می‌رود. برخی بیماران در پایین بازو یا دست احساس سوزن سوزن شدن می‌کنند؛ این حالت به دلیل تحریک شدن عصبی است که از نخاع گردن به سمت بازو می‌آید. در صورت مواجهه با علائم فوق به پزشک مراجعه کنید تا ایشان بررسی‌های لازم را انجام دهند و مطمئن شوند که آسیب یا فشار جدی به عصب گردن وارد نمی‌شود.
چه آزمایش‌هایی برای تشخیص گردن درد انجام می‌شود؟
پزشک معمولاً می‌تواند گردن درد غیراختصاصی را با توجه به توصیف بیمار از درد و از طریق معاینه از موارد دیگر تشخیص بدهد. بنابراین در اکثر موارد نیازی به انجام آزمایش نیست. پزشک نوع و علت مشکل گردن را پس از معاینه دقیق تشخیص می‌دهد و بهترین روش درمان را توصیه می‌کند. ارزیابی تشخیصی شامل بررسی پرونده پزشکی بیمار و معاینه بالینی می‌شود. روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی، سی تی اسکن و MRI و تست‌های بررسی رفلکس‌ها و قدرت عضلات نیز در صورت لزوم انجام می‌شود.
از کجا بفهمم که گردن درد علت جدی‌تری دارد؟
پزشک به کمک ارزیابی و معاینه دقیق معمولاً می‌تواند تشخیص بدهد که آیا گردن درد از نوع غیراختصاصی است یا پیامد وجود مشکلی جدی‌تر است. وجود علائم زیر می‌تواند بیانگر وجود مشکلی جدی‌تر باشد:
- اگر گردن درد همراه با ابتلا به بیماری‌های دیگری مانند روماتیسم، ایدز یا سرطان باشد.
- اگر درد به تدریج شدیدتر شود.
- اگر بعضی عملکردهای بازو مختل شده باشد. برای مثال بی‌حسی مداوم، ضعف دست یا بازو یا خام‌دستی از علائم هشدار دهنده است. همان‌طور که اشاره شد، برخی بیماران دچار گردن درد غیراختصاصی در بازو احساس سوزن سوزن شدن می‌کنند. اما این احساس خفیف است و معمولاً ظرف چهار هفته برطرف می‌شود.
- اگر احساس کسالت عمومی دارید و دچار علائمی “عمومی” مانند کاهش وزن یا تب هستید.
- اگر استخوان‌های گردن دردناک و به لمس حساس است ـ این حالت می‌تواند علامت وجود مشکلی استخوانی باشد.
- اگر راه رفتن یا دفع ادرار برایتان سخت شده است. این علائم می‌تواند بیانگر تحت فشار بودن نخاع باشد.
درمان گردن درد
روش‌های مختلفی برای درمان گردن درد وجود دارد. چنانچه شرایط زیر درباره‌تان صدق می‌کند، باید برای برخورداری از درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
- اگر درد به تدریج شدیدتر می‌شود.
- اگر بیش از 4 ـ 6 هفته است که درد ادامه دارد.
- اگر علائم دیگری مانند بی‌حسی، ضعف یا سوزن سوزن شدن مداوم در بازو یا دست دارید.
چنانچه دردتان مداوم یا مزمن شد، می‌توانید تکنیک‌های تسکین درد را امتحان کنید. پزشک برنامه مدیریت درد را برای کنترل درد و کنار آمدن با درد توصیه می‌کند. گردن درد مزمن گاهی اوقات با اضطراب و افسردگی همراه است که به نوبه خود به درمان‌های خاصی نیاز دارند. در ادامه با روش‌های مختلف گردن درد آشنا می‌شوید.
مراقبت از خود
گردن درد غالباً در اثر استراحت، گرما درمانی یا سرمادرمانی، ماساژ، مصرف مسکن و حرکات کششی ملایم بهبود می‌یابد. توصیه می‌شود که در 48 ـ 72 ساعت نخست پس از بروز درد چند بار در روز، هر بار به مدت 20 دقیقه کیسه یخ روی گردن بگذارید تا درد و التهاب عضلات کمتر شود. پس از این مدت دوش آب گرم بگیرید یا از پد گرمایی برای شل کردن عضلات استفاده کنید. استراحت مطلق کوتاه ایرادی ندارد، اما استراحت مطلق طولانی‌تر از چند روز بیشتر از آن که مفید باشد، مضر است. اگر پس از گذشت چند روز از این روش‌ها نتیجه نگرفتید، به پزشک مراجعه کنید.
ورزش‌های گردن و فعال نگه داشتن گردن
سعی کنید گردن‌تان را حتی‌الامکان فعال نگه دارید. درد در ابتدا بسیار شدید است و باید یکی دو روزی استراحت کنید. اما باید نرمش‌های گردن را هر چه سریع‌تر و به محض آن که توانایی‌اش را پیدا کردید، شروع کنید. نباید بگذارید که گردن‌تان خشک شود. سعی کنید دامنه حرکتی گردن را به تدریج افزایش دهید. هر چند ساعت یک بار گردن را به آرامی در جهات مختلف حرکت بدهید. نرمش‌ها را چند بار در روز انجام بدهید و فعالیت‌های روزمره‌تان را حتی‌الامکان ادامه بدهید. مطمئن باشید که با حرکت دادن گردن به آن آسیب نمی‌زنید.
اصلاح حالت اندامی
داشتن حالت اندامی مناسب کمک موثری به تسکین گردن درد می‌کند. وضعیت نشستن‌تان را هنگام کار کردن یا استفاده از رایانه، کنترل و در صورت لزوم اصلاح کنید. دقت کنید که هنگام نشستن و کار کردن سرتان رو به جلو خم نشود و قوز نکنید. باید صاف بنشینید. یوگا، پیلاتس و تکنیک الکساندر حالت گردن را اصلاح می‌کند، بااین حال ارزش این ورزش‌ها در درمان گردن درد هنوز مشخص نیست.
درمان دارویی
مسکن غالباً به تسکین گردن درد کمک می‌کند.
- پاراستامول: پاراستامول قوی غالباً برای رفع گردن درد کافی است. یک فرد بزرگسال می‌تواند چهار بار در روز، دو قرص 500 میلی‌گرمی پاراستامول مصرف کند.
- مسکن‌های ضدالتهابی: برخی بیماران از مصرف مسکن‌های ضدالتهابی نتیجه بهتری می‌گیرند. این داروها را می‌توان به تنهایی یا همراه با پاراستامول مصرف کرد. ایبوپروفن یکی از پرمصرف‌ترین مسکن‌های ضدالتهابی است که می‌توانید آن را بدون نسخه یا با نسخه از داروخانه تهیه کنید. از دیگر مسکن‌های ضدالتهابی می‌توان به دیکلوفناک یا ناپروکسین اشاره کرد. برخی بیماران دچار زخم معده، آسم، فشار خون بالا، ناراحتی‌های کلیوی یا نارسایی قلبی نمی‌توانند مسکن ضدالتهابی مصرف کنند.
- مسکن‌های قوی: چنانچه داروهای ضدالتهابی کمکی به تسکین گردن درد نکند یا بیمار امکان مصرف آنها را نداشته باشد، مسکن‌های قوی مانند کدئین توصیه می‌شود. کدئین غالباً همراه با پاراستامول مصرف می‌شود. برای پیشگیری از یبوست لازم است که مایعات فراوان بنوشید و غذاهای غنی از فیبر میل کنید.
- داروهای شل کننده عضلانی: اگر عضلات گردن بسیار سفت باشد و درد را شدیدتر کند، شل کننده‌های عضلانی مانند دیازپام معمولاً برای یک دوره چند روز تجویز می‌شود.
فیزیوتراپی
- متخصصین فیزیوتراپی درمان‌های مختلفی را انجام می‌دهند که از آن جمله می‌توان به تراکشن، گرما درمانی، سرما درمانی و درمان دستی اشاره کرد. چون پژوهش‌های مختلف در زمینه بهترین روش درمان گردن درد به نتیجه یکسانی نرسیده‌اند، ارزش و تأثیرگذاری این درمان‌ها در تسکین گردن درد مشخص نیست.
- می‌توان گفت که سودمندترین درمان فیزیوتراپی نرمش‌ها و حرکات اصلاحی گردن است که متخصص فیزیوتراپی آنها را به بیمار آموزش می‌دهد تا در خانه انجام بدهد.
- مصرف مسکن در کنار انجام دادن نرمش‌های ملایم گردن یکی از طرح‌های معمول درمان است. اگر علائم ظرف یک هفته بهبود نیابد، بیمار به متخصص فیزیوتراپی معرفی می‌شود تا متخصص راه بهتری را برای تسکین درد توصیه کند و حرکات اصلاحی گردن را به بیمار آموزش دهد.
لیزردرمانی
درمان با لیزر کم‌توان (LLLT) روشی غیرتهاجمی برای تسکین گردن درد است که در آن اشعه لیزر غیرحرارتی روی نقاط دردناک تابانده می‌شود. لیزردرمانی کمک موثری به تسکین درد برخی بیماران می‌کند.
جراحی
جراحی به ندرت برای درمان گردن درد ضرورت پیدا می‌کند، مگر آن که عضلات گردن ضعیف شده باشد، فتق دیسک وجود داشته باشد، نخاع تحت فشار باشد، مشکلات هماهنگی و تعادلی وجود داشته باشد یا بیمار درد شدیدی داشته باشد که پس از طی کردن دوره معقولی از درمان‌های غیرجراحی بهبود نیافته باشد.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
پیش‌آگهی
پیش‌آگهی اکثر موارد گردن درد حاد معمولاً رضایتبخش است. علائم عموماً ظرف چند روز کمتر می‌شود و پس از گذشت چند هفته برطرف می‌شود. البته زمان تسکین یافتن علائم تمام بیماران یکسان نیست.
برخی بیماران دچار گردن درد مزمن می‌شوند. گردن درد مزمن معمولاً حالت رفت و برگشتی پیدا می‌کند و درد هر از گاه عود می‌کند.
