کمردرد بارداری : چرا زنان حامله دچار کمردرد شدید و مزمن می‌شوند؟

بسیاری از خانم‌های باردار در دوران حاملگی هر از گاه دچار کمردرد می‌شوند. خوشبختانه از طریق اصلاح روش‌های حرکت کردن و خوابیدن می‌توان کمردرد بارداری را تا حد زیادی کاهش داد.

در ادامه علل کمردرد بارداری و روش‌های موثر تسکین کمردرد در دوران بارداری را برایتان توضیح می‌دهیم و می‌گوییم که چه زمانی لازم است برای درمان کمردرد بارداری به پزشک مراجعه کنید.

علل کمردرد بارداری

بسیاری از مادران آینده در دوران بارداری خود هر از گاه دچار کمر درد می‌شوند، اما علت کمردرد در تمام موارد یکسان نیست.

فشاری که اضافه وزن به کمر وارد می‌کند و تغییرات وضعیت اندام در اثر بزرگ شدن شکم از جمله علل اصلی کمردرد بارداری محسوب می‌شود. ضعیف شدن عضلات شکم به موازات کشیده شدن شکم نیز موجب کمردرد خانم‌های باردار می‌شود.

هورمون‌های بارداری نیز در بروز کمردرد نقش دارند. هورمونی به نام ریلاکسین رباط‌ها و مفصل‌های لگن مادر را شل می‌کند تا نوزاد راحت‌تر از کانال زایمان عبور کند، اما هورمون ریلاکسین مفصل‌های پایین کمر را نیز شل می‌کند و در نتیجه به درد دامن می‌زند. خانم‌هایی که پیش از حاملگی سابقه کمردرد داشته‌اند، در دوران بارداری بیشتر مستعد کمردرد هستند.

کمردرد دوران بارداری چگونه است

تمام مادران آینده کمردرد بارداری را به یک شکل احساس نمی‌کنند، بنابراین توصیف جامعی که در خصوص تمام کمردردهای بارداری صادق باشد، وجود ندارد. کمردرد برخی خانم‌ها در اثر انجام دادن حرکات خاص شدیدتر می‌شود. درد کمر عده‌ای رو به پایین در پاها منتشر می‌شود. درد برخی ناگهان شروع می‌شود و درد عده‌ای به تدریج بیشتر می‌شود.

شدت کمردرد نیز متغیر است. گاهی اوقات مشخص کردن محل دقیق درد دشوار است. برای مثال ممکن است برایتان دشوار باشد که کمردرد را از ناراحتی و دردی که در لگن و مفصل ران احساس می‌کنید، تشخیص بدهید.

کمردرد در سه ماهه اول بارداری

بارداری نشانه‌های اولیه بسیاری دارد که کمردرد یکی از آنها است. کمردرد در سه ماهه اول احتمالاً نگران کننده نیست، بااین حال مانند همیشه بهتر است که برای اطمینان بیشتر با پزشک یا ماما مشورت کنید.

کمردرد در سه ماهه دوم و سوم بارداری

ممکن است در سه ماهه دوم یا سوم بارداری دچار کمردرد شوید. همان‌طور که گفته شد تغییرات وضعیتی و ضعیف‌تر شدن عضلات شکم می‌تواند علت کمردرد در این دوران باشد. در اواخر دوره بارداری نیز درد سنگین ناحیه کمر می‌تواند نشانه وضع حمل باشد.

زمان مراجعه به پزشک

کمر درد غالباً یکی از دردها و ناراحتی‌های عادی بسیاری است که مادران آینده را در دوران بارداری گرفتار می‌کند، با این حال گاهی اوقات کمردرد علامت وجود مشکلی جدی‌تر است.

کمردرد شدید قبل از پایان دوره بارداری می‌تواند علامت زایمان زودرس باشد، اگر با علائم زایمان زودرس مواجه شدید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید. چنانچه کمردرد یا دیگر علائم دوران بارداری باعث نگرانی‌تان شد یا با علائم زیر مواجه شدید، حتماً با پزشک یا ماما مشورت کنید:

• کمردرد شدید؛
• بی‌حس شدن پاها، باسن یا ناحیه تناسلی؛
• احساس درد زیر قفسه سینه؛
• احساس درد هنگام ادرار کردن؛
• خونریزی واژن و
• تب.

درمان کمردرد در بارداری

روش‌های موثری برای تسکین کمردرد بارداری وجود دارد تا با کمتر شدن درد بتوانید بهتر بخوابید و سلامتی و قدرتتان را در این دوران حساس حفظ کنید.

ورزش

وقتی کمردرد داشته باشید، دوست دارید تا جایی که می‌شود دراز بکشید. استراحت به ویژه در دوران بارداری بسیار مهم است. اما استراحت طولانی مدت بیش از آن که برای کمردرد مفید باشد، مضر است. معمولاً بهتر است که فعال باشید و در حد توان‌تان ورزش کنید.

ورزش‌های کم‌برخورد مانند پیلاتس و یوگا عضلات را تقویت می‌کند، عضلات قوی بهتر می‌تواند از کمر حمایت کند و در نتیجه وضعیت اندامی، انعطاف‌پذیری و تعادل‌تان بهبود می‌یابد. به علاوه این ورزش‌ها به ارتقاء سلامت ذهن و روان‌تان در دوران بارداری کمک می‌کند و استرس و اضطراب‌تان را کاهش می‌دهد.

قبل از آن که در کلاس ورزشی ثبت‌نام کنید، مطمئن شوید که مدرس کلاس در زمینه کار با خانم‌های باردار آموزش دیده است و حتماً به ایشان اطلاع بدهید که چند هفته باردار هستید. بهترین کار این است که کلاس ورزشی ویژه خانم‌های باردار را انتخاب کنید.

ورزش در آب نیز در دوران بارداری مفید است، چون آب وزن کمر و شکم را نگه می‌دارد. توصیه می‌کنیم شنا کردن را هم امتحان کنید.

تسکین درد

پاراستامول کمردرد خفیف را آرام می‌کند. مصرف پاراستامول در دوران بارداری ایرادی ندارد، بااین حال بهتر است قبل از مصرف با پزشک معالجتان مشورت کنید. توصیه‌های زیر را در صورت مصرف پاراستامول رعایت کنید:

• دارو را دقیقاً طبق دستوری که در جعبه آن وجود دارد، مصرف کنید.
• سعی کنید کمترین دوز موثر را در کوتاه‌ترین دوره مصرف کنید.

اگر کمردردتان شدید بود، پزشک می‌تواند داروی مسکن قوی‌تری برایتان تجویز کند یا شما را به متخصص فیزیوتراپی معرفی کند.

توجه به وضعیت اندامی

ایستادن

هنگام ایستادن تا جایی که می‌توانید سرتان را بالا نگه دارید و شانه‌هایتان را عقب بدهید.

نشستن

وقتی روی صندلی می‌نشینید، سعی کنید:

• مفصل‌های ران‌تان هم‌تراز با زانوها یا کمی بالاتر از زانوها باشد؛
• باسن عقب صندلی قرار بگیرد؛
• روی صندلی‌ای بنشینید که از کمرتان حمایت کند و
• کف پاها را صاف روی زمین بگذارید.

اگر کارمند هستید یا با رایانه کار می‌کنید، بالای صفحه نمایشگر باید دقیقاً زیر سطح چشمان‌تان قرار بگیرد. ارتفاع صفحه کلید نیز باید در حدی باشد که آرنج‌های‌تان صاف قرار بگیرد. بهتر است هر چند وقت یک بار بلند شوید و کمی راه بروید تا بدن‌تان خشک نشود.

سعی کنید هنگام نشستن روی مبل قوز نکنید. برای حمایت از کمرتان پشت کمر کوسن بگذارید و پاها را صاف روی زمین قرار بدهید. شاید بهتر باشد که هنگام استراحت کردن یا تماشای تلویزیون به پهلو دراز بکشید.

بالا و پایین رفتن از تخت

برای این که کمردرد بارداری‌تان بدتر نشود، هنگام بالا و پایین رفتن از تخت به توصیه‌های زیر عمل کنید:

• سعی کنید مدت طولانی به پشت دراز نکشید. برای خودتان و جنین بهتر است که به پهلو دراز بکشید.
• شاید برایتان راحت‌تر باشد که بالشی را زیر شکم یا بین زانوها قرار بدهید تا از کمر حمایت کند. این کار کمک می‌کند که بهتر بخوابید.
• برخی خانم‌ها از بالش‌های بارداری استفاده می‌کنند، اما این بالش‌ها گران است. یک بالش معمولی هم می‌تواند همان کار را بکند.
• اگر خوابیدن به پهلو باعث می‌شود که لگن‌تان درد بگیرد، می‌توانید پارچه مخملی نرمی را زیر ملافه بگذارید یا از تشک فوم هوشمند استفاده کنید تا تشک‌تان نرم‌تر شود.

هر چه شکم‌تان بزرگتر شود، بالا و پایین رفتن از تخت برای‌تان سخت‌تر می‌شود. برای این که به کمرتان فشار نیاید، سعی کنید روی پهلو بغلتید و شانه‌ها، مفصل‌های ران و زانوها را هم‌زمان حرکت بدهید. پاها را از لبه تخت آویزان کنید، کف پاها را روی زمین بگذارید و هم‌زمان از بازوها برای بلند کردن بدن و نشستن کمک بگیرید. اگر بتوانید تمام این حرکات را با هم انجام بدهید، کار برایتان راحت‌تر خواهد شد. برای بالا رفتن از تخت تمام این حرکات را برعکس انجام بدهید.

با انجام دادن کارهای زیر می‌توانید کمردردتان را کمتر کنید:

• وقتی می‌خواهید باری را بلند کنید یا چیزی را از روی زمین بردارید، به جای این که از کمر خم شوید، زانوها را خم کنید و کمرتان را صاف نگه دارید.
• از بلند کردن بارهای سنگین خودداری کنید.
• کفش تخت بپوشید.
• وقتی می‌خواهید بچرخید پاها را حرکت بدهید و ستون فقرات را نچرخانید.
• سعی کنید خریدهایتان را در دو کیسه بریزید و در دو دست بگیرید تا وزن متعادل شود.

ماساژ درمانی

ماساژ درمانی یکی از روش‌های موثر درمان کمردرد است. همچنین توصیه می‌کنیم که زمانی را به خودتان اختصاص بدهید، در جای آرام و خلوتی قرار بگیرید و خود را از بند اضطراب، استرس و فشار عاطفی رها کنید.

در ۱۲ هفته اول بارداری یا سه ماهه اول نباید ماساژ تمام بدن را انجام بدهید، چون ماساژ دادن شکم در این دوران ممنوع است. بهترین کار این است که برای ماساژ مخصوص بارداری به متخصص مراجعه کنید.

طب سوزنی

طب سوزنی نوعی درمان مکمل است و به این شکل انجام می‌شود که متخصص سوزن‌های بسیار نازکی را در نقاط خاصی از بدن فرو می‌کند. طب سوزنی برای کنترل و تسکین درد انجام می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که طب سوزنی برای تسکین کمردرد بارداری مهم است.

انجام دادن طب سوزنی در دوران بارداری معمولاً ایرادی ندارد، با این حال بهتر است ابتدا با پزشک مشورت کنید و حتماً به متخصص طب سوزنی‌ مجربی مراجعه کنید که از سوزن‌های یک بار مصرف استفاده می‌کنند. به متخصص طب سوزنی اطلاع بدهید که باردار هستید، چون فرو کردن سوزن در بعضی نقاط طب سوزنی در دوران بارداری مجاز نیست.

برخی پزشکان و متخصصین فیزیوتراپی طب سوزنی را در کنار درمان‌های متداول پزشکی انجام می‌دهند، از پزشک معالج‌تان در این باره سؤال کنید.