تورتیکولی یک اصطلاح پزشکی است که برای توصیف کجی گردن به کار برده میشود و به دو نوع اصلی تقسیم میشود که به ترتیب عبارتند از توتیکولی مادر زادی که از زمان تولد مشاهده میشود و تورتیکولی اکتسابی که به علت تروما، عفونت یا واکنش به یک دارو به وجود میآید. نوع کجی گردن در فرد میتواند علائم و نشانه‌هایی که با آن مواجه میشود را مشخص کند. به عنوان مثال تورتیکولی مادر زادی در نوزادان معمولاً بدون درد است حال آنکه تورتیکولی اکتسابی اغلب باعث بروز درد گردن و محدود شدن حرکات آن خواهد شد. این اختلال میتواند یک وضعیت اورژانسی باشد و می‌توان با انجام معاینه جسمانی و بررسی سابقه پزشکی آن را تشخیص داد. گاهی اوقات عکس برداری از گردن ضروری است. درمان این اختلال میتواند شامل ورزش درمانی، دارو درمانی و در برخی موارد انجام عمل جراحی باشد.
علت کجی گردن کودکان و نوزادان چیست؟
علل اصلی تورتیکولی در کودکان و نوزادان به نوع آن بستگی دارد.
Block "moshvereh" not found
تورتیکولی مادر زادی
کجی گردن مادر زادی در ۳/۰ درصد تا ۹/۱ درصد از تمام تولدها رخ می‌دهد و علت آن کوتاه شدن یکی از عضلات جناغی پستانکی است که یک عضله بزرگ در گردن است و قسمت پشت جمجمه را به استخوان قفسه سینه و ترقوه متصل میکند. اگرچه پزشکان به طور دقیق نمی‌دانند که چرا برخی از نوزادان با کوتاهی این عضله متولد میشوند تصور میکنند که کجی گردن میتواند به علت موارد زیر رخ بدهد:
- شلوغ بودن فضای رحم در دوران بارداری
- فیبروزیس عضله ناشی از خونریزی یا تروما در هنگام تولد
- میوپاتی اولیه عضله جناغی پستانکی
تورتیکولی اکتسابی
کجی گردن اکتسابی معمولا به علت التهاب یا آسیب دیدگی عضله جناغی پستانکی یا عضله ذوزنقه ای که در حرکات شانه و گردن نقش دارد به وجود میآید. این نوع آسیب دیدگی یا التهاب در اکثر مواقع به علت تروما یا عفونت گلو یا غدد لنفاوی به وجود میآید. مصرف برخی داروهای خاص باعث تحریک کجی گردن میشود و تشکیل بافت اسکار یا آرتروز گردن در این اختلال نقش دارند. به علاوه برخی از بزرگسالان دچار یک نوع اختلال هستند که دیستونی گردنی نام دارد که در آن عضلات گردن به صورت خود به خود منقبض میشوند. به ندرت عوامل دیگری از قبیل تومور یا خونریزی در ستون فقرات ناحیه گردن باعث بروز این اختلال میشوند.
علائم و نشانه‌های کجی گردن چیست؟
علائم و نشانه‌های کجی گردن نیز همانند علل بروز آن متفاوت است.
علائم و نشانه‌های کجی گردن مادر زادی
تورتیکولی مادر زادی یک اختلال بدون درد است باعث میشود سر کودک به یک سمت خم شود و چانه به سمت دیگر منحرف شود به عنوان مثال در صورتی که سر کودک به سمت راست خم شود چانه او به سمت چپ متمایل خواهد شد. علاوه بر چرخش سر و چانه کودکانی که دچار تورتیکولی مادر زادی هستند در یک طرف از گردن آنها که گردن به سمت جلو خم شده است یک توده به وجود میآید، عدم تقارن صورت نیز در این نوع از کجی گردن دیده میشود.
علائم و نشانه‌های تورتیکولی اکتسابی
افرادی که دچار تورتیکولی اکتسابی هستند معمولاً می‌گویند که در هنگام انجام برخی حرکات خاص گردن دچار درد میشوند و پس از چرخش سریع گردن احساس میکنند که گردن آنها قفل شده است. آنها همچنین از سردرد، لرزش سر و سفتی و تورم عضلات گردن خود شکایت دارند و ممکن است ارتفاع یک شانه آنها بیشتر از شانه دیگر باشد. سایر علائم و نشانه‌های کجی گردن در بزرگسالان و کودکان به علت بروز آن بستگی دارد به عنوان مثال در صورتی که عفونت باعث کجی گردن شده باشد بیمار دچار تب نیز خواهد شد. در کجی گردن پاراکسیمال خوش خیم که یک نوع کجی گردن در کودکان است چرخش سر اغلب با علایم و نشانه‌هایی از قبیل تهوع، استفراغ، رنگ پریدگی، تحریک پذیری، آتاکسی و خواب آلودگی همراه میشود. در تورتیکولی بینایی، کودک سر خود را به یک طرف می‌چرخاند تا از بروز دو بینی جلوگیری شود. در نهایت کجی گردن که به علت واکنش و مصرف دارو به وجود میآید میتواند با سفتی عضلات فک و مشکلات دیگر در ارتباط با صحبت کردن همراه شود.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
بهتر است بدانید که در اکثر موارد کجی گردن زندگی فرد را تهدید نخواهد کرد و گاهی اوقات برخی از علائم و نشانه‌های این اختلال نشانه آسیب دیدگی یا التهاب ساختارهای مغز و طناب نخاعی است. اگر شما یا کودک تان هر یک از علائم و نشانه‌های زیر را تجربه میکنید باید فوراً به پزشک مراجعه نمایید:
- اختلال در صحبت کردن، تنفس یا بلعیدن مواد غذایی
- اختلال در راه رفتن، ضعف، بی حسی یا سوزن سوزن شدن بازو و پا
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
- تب و اسپاسم عضلات گردن
- تورم غدد
- تورم یا سفتی گردن
- سردرد
تورتیکولی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص این اختلال با انجام معاینه جسمانی کامل و بررسی سابقه پزشکی محقق میشود. پزشک درباره زمان شروع علائم و نشانه‌های شما یا بروز آسیب دیدگی یا تروما سوال خواهد پرسید او همچنین از شما می‌پرسد که آیا از داروی خاصی استفاده میکنید و یا با علائم دیگری از قبیل تب، سردرد، درد گردن یا مشکلات نورولوژیکی مواجه هستید یا خیر. سپس پزشک انجام معاینه جسمانی می‌‌پردازد و بر روی سر و عضلات گردن و سیستم اعصاب تمرکز خواهد کرد. در صورتی که این اختلال به علت تروما به وجود آمده باشد یا کجی گردن ثابت شده باشد پزشک درخواست انجام عکس برداری از قبیل سی تی اسکن، عکس برداری توسط اشعه ایکس یا اسکن ام آر آی را خواهد داد.
راه‌های درمان کجی گردن در بچه‌ها
روش‌های رایج برای درمان کجی گردن در بچه‌ها به شرح زیر می‌باشد:
- اصلاح بد شکلی گردن با آزاد سازی بافت‌های نرم منقبض شده
- حفظ اصلاحات ایجاد شده با انجام تمرینات ورزشی مخصوص و اجتناب از بازگشت این اختلال
معمولا درمان کجی گردن مادر زادی شامل ورزش درمانی برای کشش و صاف کردن گردن کودک است در برخی موارد برای آزاد سازی عضلات انجام عمل جراحی توصیه خواهد شد. تورتیکولی اکتسابی بر درمان علت اصلی بروز این مشکل تمرکز دارد تا به تسکین علائم و نشانه‌های کودک بپردازد. پزشک برای تسکین درد گردن و رفع سفتی و گرفتگی عضلات آن روش‌های درمانی زیر را توصیه خواهد کرد:
- مصرف برخی داروها از قبیل داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب و شل کننده‌های عضلانی
- ورزش درمانی و انجام تمرینات کششی در منزل
- استفاده از گردنبند طبی
- تزریق سم بوتولینیوم میتواند به درمان کجی گردن ناشی از اسپاسم عضلات کمک کند.
فیزیوتراپی
کودکانی که دچار اشکال مختلف تورتیکولی هستند و زود به پزشک مراجعه میکنند را می‌توان به کمک فیزیوتراپی درمان کرد. متخصص فیزیوتراپی به انجام ارزیابی کودک می‌‌پردازد و دامنه حرکات فعال و منفعل را بررسی میکند، سفتی عضلات قدرت آنها و مهارت حرکتی او را ارزیابی خواهد کرد و همچنین به بررسی وجود سایر اختلالاتی می‌‌پردازد که در کودکان مبتلا به کجی گردن رخ می‌دهد از قبیل غیر عادی بودن شکل سر، دیسپلازی لگن و مشکلات مربوط به ستون فقرات. پزشک سپس با خانواده کودک در خصوص نتایج حاصل از ارزیابی‌ها صحبت خواهد کرد و بهترین نکات را برای شروع درمان و فیزیوتراپی توصیه خواهد کرد فیزیوتراپی میتواند شامل حرکات کششی و تقویتی عضلات گردن کودک باشد و شامل حرکات کششی فعال و منفعل عضلات گردن و شانه و همچنین روش‌های مخصوص دستکاری کردن بدن برای اصلاح حالت گردن است. پزشک همچنین حرکات کششی و تقویتی را به خانواده کودک یاد می‌دهد که پاسخگوی نیازهای او است و گاهی اوقات نیز استفاده از گردنبند طبی یا چسب کینزیو را توصیه خواهد کرد. پدر و مادر کودک باید در طول روز به انجام حرکات ورزشی توصیه شده بپردازند به کودک خود کمک کنند تا شرایط بهتری داشته باشد.
هدف از فیزیوتراپی
- بهبود توانایی کودک برای حرکت دادن سر به سمت چپ و راست
- بهبود توانایی کودک برای نزدیک کردن چانه به قفسه سینه
- بهبود توانایی کودک برای بالا آوردن سر خود به قسمت میانی بدن و برخلاف نیروی جاذبه
- تشویق کودک برای بالا آوردن سر خود در هنگام خوابیدن به صورت دمر
- توانایی تحمل وزن بدن و تکان دادن اندام‌های فوقانی
- استفاده یکسان از اندام‌های فوقانی
- کمک به کودک برای توزیع یکسان فشار حاصل از وزن سر در طول دوران رشد و در هنگام انجام حرکاتی از قبیل نشستن، چرخیدن، سینه خیز رفتن و راه رفتن
کدام گروه از کودکان می‌توانند از فیزیوتراپی بهره بگیرند؟
- کودکانی که دچار کاهش دامنه حرکات گردن شده اند و نمی‌توانند سر خود را به قسمت میانی بدن بیاورند.
- کودکانی که دچار فیبروز عضلات یا ناهنجاری‌های مادر زادی ستون فقرات هستند.
- کودکانی که دچار ناهنجاری‌های سر از قبیل صاف بودن سر هستند.
ماساژ درمانی
برای شروع ماساژ درمانی باید به صورت زیر عمل کنید:
- انگشتان خود را روی عضلات کودک بکشید و به آرامی نقاط سفت گردن و عضله جناغی پستانکی را فشار دهید.
- هدف از انجام ماساژ درمانی کاهش سفتی عضله و افزایش انعطاف پذیری و دامنه حرکات گردن است.
حرکت دادن گردن
حرکات منفعل
- کودک خود را به پشت بخوابانید به نحوی که سر او بالاتر از لبه میز باشد و گردن او کشیده شود برای این کار می‌توانید یک عدد بالش را زیر ناحیه قفسه سینه او قرار دهید تا شانه‌های او ثابت شود.
- برای ایجاد ریلکسیشن باید همه حرکات مربوط به ستون فقرات گردن به آرامی و به صورت حرکات منفعل انجام شوند.
- باید به کشش عضله جناغی پستانکی بپردازید زیرا در صورتی که این عضله به طور صحیح درگیر شود سر به تدریج به سمت دیگر می‌چرخد. مدتی سر کودک خود را در این حالت نگه دارید و سپس به آرامی به سمت راست بچرخانید و سعی کنید تا جایی که امکان دارد با استفاده از تراکشن تدریجی به کشش عضله و اصلاح گردن کودک خود بپردازید.
- پس از مدتی گردن کودک اصلاح میشود و شما باید به حفظ نتایج به دست آمده بپردازید که این مسئله اهمیت بسیار زیادی دارد.
- اصلاح فعال گردن کودک با استفاده از یک شی متحرک و تکان دادن آن به طور صحیح به منظور دنبال کردن آن توسط سر کودک محقق میشود. استفاده از یک شی صدا دار که رنگ روشنی دارد میتواند یک انتخاب ایده آل برای جلب توجه کودک باشد.
- افرادی که دچار کجی گردن هستند می‌توانند از مزایای انجام حرکات کششی و تراکشن بهره مند شوند.
- ورزش در منزل را نباید فراموش کرد زیرا نقش مهمی را در کسب نتایج دلخواه ایفا میکند. مادر باید برای انجام صحیح تمرینات مخصوص گردن کودک خود آموزش ببیند. این امر به کودک کمک میکند وضعیت سر او بهبود پیدا کند و مادر نیز میتواند به آرامی و با دقت به حرکت دادن سر کودک خود به سمت مخالف بپردازد.
- قرار دادن سر کودک در حالت مناسب در هنگام خواب نیز اهمیت زیادی دارد. کودک شما باید در هنگام خواب روی سمت مخالف خود بخوابد و وضعیت سر او توسط بالش اصلاح شود تا در این حالت نیز فرآیند اصلاح حالت گردن کودک ادامه پیدا کند. این موقعیت دارای دو مزیت مهم است که عبارتند از شل شدن طبیعی عضلات و اصلاح حالت گردن. این فرایند را باید تا مدت طولانی ادامه داد و مادر نیز باید هر چند وقت یک بار وضعیت گردن کودک خود را بررسی کند.
انجام عمل جراحی
با بالا رفتن سن کودک بد شکلی گردن او ثابت میشود و دیگر با انجام روش‌های درمانی مراقبتی اصلاح نخواهد شد که در این شرایط پزشک انجام عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. در هنگام انجام عمل جراحی پزشک به آزاد سازی فاسیا می‌‌پردازد و شکل عضله جناغی پستانکی را اصلاح خواهد کرد سپس سر کودک را به مدت ۲ تا ۴ هفته ثابت میکند و به عبارتی آن را گچ می‌‌گیرد و پس از آن که گچ برداشته شد مجدداً کودک میتواند حرکات سر خود را آغاز نماید.
درمان تورتیکولی چقدر طول می‌کشد؟
طول درمان کجی گردن به سن کودک، میزان محدودیت حرکتی گردن، میزان بد شکلی سر و همکاری خانواده او برای دنبال کردن برنامه ورزشی در منزل بستگی دارد. به طور کلی کودک باید هر هفته تغییرات مثبتی داشته باشد. بیماری، تشکیل زائده‌های استخوانی، دندان در آوردن و وقفه در برنامه درمان باعث میشود که به طور موقت از پیشرفت کودک جلوگیری شود. به طور متوسط طول دوره درمان حدود نه جلسه ورزش درمانی و فیزیوتراپی است که طی مدت ۳ تا ۴ ماه انجام خواهد شد.
مشاوره و راهنمایی
با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.
فرم درخواست مشاوره رایگان
فرم درخواست مشاوره رایگانچه کار هایی را می توان برای درمان تورتیکولی در خانه انجام داد؟
سعی کنید نوزاد خود را مجبور کنید تا این عضلات گردن را بکشد. این بهترین درمان برای گردن گرفتن در نوزاد است و ایمن هم هست.
احتمالا پزشک تمرینات خاصی را به شما می آموزد تا با کودک خود انجام دهید.
این حرکات کمک می کند تا عضلات کوتاه و سفت تر، کشیده شده و هم چنین عضلات سمت مخالف نیز تقویت شوند.
این ها چند نمونه دیگر از کار هایی است که می توان در خانه انجام داد:
- از اشتهای نوزاد خود به عنوان یک انگیزه بهره ببرید. شیشه شیر یا سینه خود را طوری در برابر او قرار دهید که مجبور شود از سمت مطلوب خود بچرخد.
- اسباب بازی ها را به شکلی قرار دهید که کودک مجبور شود به هر دو طرف نگاه کند. مواردی که صدا و نور دارند، گزینه های خوبی برای جلب توجه او است.
- او را مجبو.ر کنید که با دست ها و پا های خود بازی کند. نوزادان دوست دارند دست های خود را به هم رسانده و پا های خود را تا دست ها بالا بیاورند.
زمانی که کودک این کار را انجام می دهد، عضلاتی که برای چهار دست و پا راه رفتن او نیاز هستند تقویت می شوند.
- زمان زیادی او را روی شکم خود نگه دارید. نگه داشتن نوزاد در این حالت باعث تقویت عضلات کمر و گردن او شده و مانع از صاف شدن عقب سرش می شود.
در حالت ایده آل، او باید 4 مرتبه در روز و هر بار 15 دقیقه روی شکم شما باشد.
می توانید با سینه و وسط شکم خود یا در صورت نیاز بالش هوای او را داشته باشید.
