سرخوردگی مهره‌های کمر (اسپوندیلولیستزی) درمان قطعی دارد؟

در اثر سرخوردگی مهره‌های کمر (اسپوندیلولیستزی)، مهره‌ها در ناحیه پایین ستون فقرات از وضعیت طبیعی خود خارج شده و نسبت به مهره زیرین، به سمت جلو (و در برخی از مواقع عقب) حرکت می‌کنند. علت سرخوردگی مهره‌های کمر می‌تواند آسیب‌دیدگی، وارد شدن فشار در ناحیه کمر در اثر ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک یا فوتبال و یا تغییرات مرتبط با افزایش سن در ستون فقرات باشد. بسته به میزان سرخوردگی مهره، امکان دارد هیچ علائمی ایجاد نشود و یا ممکن است درد شدید در اثر وارد شدن فشار بر اعصاب ایجاد شود.

در بیشتر موارد پس از درمان سرخوردگی مهره‌های کمر، ادامه فعالیت‌های روزمره مانند ورزش امکان‌پذیر می‌باشد.

انواع سرخوردگی مهره‌های کمر یا اسپوندیلولیستزی

فیلم سرخوردگی مهره و درمان آن

انواع سرخوردگی مهره‌های کمر عبارتند از:

سرخوردگی ایستمیک مهره: این عارضه در اثر شکستگی استرسی در مهره ایجاد می‌شود. در برخی از موارد، شکستگی باعث تضعیف استخوان و خارج شدن آن از محل طبیعی خود می‌شود.
سرخوردگی دژنراتیو یا تخریبی مهره: این نوع سرخوردگی به تغییراتی که در اثر افزایش سن در ستون فقرات ایجاد می‌شوند مرتبط می‌باشد. برای مثال امکان دارد دیسک‌ها خشک و شکننده شده و در نتیجه ممکن است دیسک‌ها متورم شوند. تغییرات تخریبی که بر دیسک‌ها تأثیر می‌گذارند امکان دارد باعث بروز آرتروز ستون فقرات شوند. یکی دیگر از عارضه‌های شایع مرتبط با سرخوردگی تخریبی، تنگی کانال نخاعی است. در این عارضه، استخوان‌ها بر طناب نخاعی فشار وارد می‌کنند.
سرخوردگی مهره مادرزادی: این عارضه در زمان تولد شناسایی شده و در اثر شکل‌گیری غیر طبیعی استخوان ایجاد می‌شود. سرخوردگی مادرزادی، مهره‌های کمر را در برابر لغزش و سر خوردن آسیب‌پذیر می‌کند.

مشاوره و راهنمایی

با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.

فرم درخواست مشاوره رایگان

انواع غیر متداول سرخوردگی مهره

انواع غیر متداول سرخوردگی مهره‌های کمر عبارتند از:

سرخوردگی مهره ناشی از ضربه: علت سرخوردگی مهره‌های کمر در این حالت، وارد شدن ضربه یا آسیب‌دیدگی می‌باشد.
سرخوردگی مهره پاتولوژیک: در این حالت، سرخوردگی در اثر یک عارضه دیگر مانند پوکی استخوان، تومور یا عفونت بروز می‌کند.
سرخوردگی مهره پس از جراحی: در این حالت پس از جراحی ستون فقرات، سرخوردگی مهره‌های کمر ایجاد می‌شود.

علائم سرخوردگی مهره‌های کمر

سرخوردگی مهره‌های کمر یا اسپوندیلولیستزی در برخی از افراد باعث بروز هیچ علائمی نمی‌شود. در برخی از مواقع در اثر استفاده از تصویربرداری با اشعه ایکس برای تشخیص یک عارضه دیگر، سرخوردگی مهره نیز تشخیص داده می‌شود.

شایع‌ترین نشانه سرخوردگی مهره‌های کمر، درد در ناحیه پایین کمر می‌باشد که ممکن است به باسن و ران‌ها نیز منتقل شود. امکان دارد علائم در زمان انجام فعالیت تشدید شده و در زمان استراحت تسکین پیدا کنند. همچنین ممکن است علائم در زمان خم شدن به جلو و نشستن رفع شده و در زمان ایستادن یا راه رفتن شدت پیدا کنند. در زمان نشستن و خم شدن به جلو فشار وارد بر اعصاب کاهش پیدا می‌کند. علائم دیگر شامل:

اسپاسم عضلانی
سفتی عضله همسترینگ
خم شدن زانو در زمان راه رفتن
تغییر در نحوه راه رفتن

سرخوردگی شدید مهره می‌تواند منجر به وارد آمدن فشار بر ریشه اعصاب نخاعی شده و سبب ایجاد حس گزگز، بی‌حسی یا ضعف در یک یا هر دو پا شود.

علت سرخوردگی مهره‌های کمر

در ارتباط با علت سرخوردگی مهره‌های کمر بایستی توجه شود که کودکانی که در فعالیت‌هایی مانند ژیمناستیک، فوتبال و شیرجه در آب شرکت می‌کنند بیشتر در معرض بروز سرخوردگی مهره‌های کمر قرار دارند. این فعالیت‌های ورزشی به کشش بیش از حد در قسمت پشت بدن نیاز دارند که می‌تواند سبب ضعیف شدن پارس اینترآرتیکولاریس (L5-S1) یعنی پنجمین مهره کمری و اولین بخش استخوان خاجی شود. این حالت می‌تواند باعث بروز اسپوندیلولیز شود که در واقع زمینه‌ساز سرخوردگی مهره می‌باشد. در 30 درصد از افراد دارای اسپوندیلولیز، سرخوردگی مهره ایجاد می‌شود.

علت سرخوردگی مهره‌های کمر می‌تواند به عوامل ژنتیکی نیز مرتبط باشد. برخی از نژادها مانند اینوئیت اسکیموها به میزان تقریباً 40 درصد بیشتر از دیگران در معرض بروز اسپوندیلولیز یا شکستگی استرسی مهره قرار دارند.

سرخوردگی تخریبی مهره بیشتر در بزرگسالان غیر ورزشکار پس از سن 40 سالگی ایجاد می‌شود. افزایش سن، زیاد بودن شاخص توده بدنی (مانند چاقی و اضافه وزن) و برخی از تغییرات ساختاری بدن که باعث بروز وضعیت خمیده در بدن می‌شوند عواملی هستند که احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهند. زنان نیز بیشتر در معرض ایجاد سرخوردگی تخریبی مهره‌های کمر قرار دارند.

تشخیص سرخوردگی مهره‌های کمر

پزشک در ابتدا سابقه پزشکی، وضعیت سلامتی و فعالیت ورزشی مورد نظر بیمار را ارزیابی می‌کند و سپس ستون فقرات را جهت تعیین محل نقاط دردناک و اسپاسم عضلانی یا مشکلات مرتبط با نحوه راه رفتن و وضعیت بدنی بررسی می‌کند.

در مرحله بعد پزشک از آزمایش‌های تصویربرداری شامل موارد زیر استفاده می‌کند:

تصویربرداری با اشعه ایکس: از این روش جهت تشخیص بین اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس (سرخوردگی مهره) استفاده می‌شود. تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از پهلو نیز بسته به شدت عارضه برای تعیین درجه سرخوردگی (بین 1 تا 4) به کار برده می‌شوند.
سی تی اسکن: این روش جزئیات بیشتری را نسبت به روش تصویربرداری با اشعه ایکس نمایش می‌دهد و به پزشک در تعیین روش درمان سرخوردگی مهره‌های کمر کمک می‌کند.
ام آر آی: این روش بیشتر جهت بررسی بافت‌های نرم بدن به کار می‌رود و آسیب وارد به دیسک‌های بین مهره‌ای و یا فشار وارد بر ریشه‌های اعصاب نخاعی در اثر سرخوردگی مهره را نمایش می‌دهد.

سرخوردگی مهره دارای چهار درجه می‌باشد که هر درجه نشان‌دهنده 25 درصد میزان سرخوردگی می‌باشد.

درجه سرخوردگی مهره	میزان سرخوردگی
درجه 1	0 تا 25 درصد
درجه 2	25 تا 50 درصد
درجه 3	51 تا 75 درصد
درجه 4	76 تا 100 درصد

درمان سرخوردگی مهره‌های کمر

درمان سرخوردگی مهره‌های کمر یا اسپوندیلولیستزی بر اساس درجه سرخوردگی انجام می‌شود. برای درجه 1 و 2 سرخوردگی از روش‌های درمانی غیر تهاجمی شامل مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، فیزیوتراپی، تمارین ورزشی در منزل، حرکات کششی و همچنین از بریس استفاده می‌شود. در فیزیوتراپی تمارین ویژه ورزشی به منظور تقویت و تثبیت عضلات مرکزی بدن به کار برده می‌شوند.

در بیشتر افراد مبتلا به سرخوردگی مهره، روش‌های درمانی غیر جراحی مانند فیزیوتراپی و استفاده از بریس سبب تسکین درد و بهبود عملکرد در شخص می‌شوند. پزشک همراه با متخصص توان‌بخشی در جهت درمان سرخوردگی مهره‌های کمر و کمک به بیمار به منظور بازگشت به فعالیت‌های روزمره با یکدیگر همکاری می‌کنند.

در طول روند درمان سرخوردگی مهره‌های کمر، پزشک جهت ارزیابی مهره آسیب‌دیده و اطمینان از عدم تشدید عارضه از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده می‌کند. احتمال تشدید عارضه در افراد زیر 16 سال بیشتر می‌باشد چرا که در این افراد ستون فقرات همچنان در حال رشد می‌باشد. معمولاً روش‌های غیر جراحی قادر به جلوگیری از تشدید عارضه و بهبود علائم هستند.

تغییر در نحوه انجام فعالیت‌ها و استفاده از بریس

در صورتی که برخی از ورزش‌ها یا فعالیت‌ها سبب افزایش کمردرد شوند، پزشک به بیمار توصیه می‌کند که تا زمان تسکین درد استراحت کند. البته این مطلب به این معنا نیست که بیمار بایستی به طور کامل ساکن باشد. فعالیت‌های کم‌برخورد مانند تای چی یا شنا سبب افزایش جریان خون به ستون فقرات شده و در تسریع روند بهبودی مؤثر هستند.

پزشک همچنین جهت حفاظت از کمر و جلوگیری از بروز انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات استفاده از بریس را به بیمار توصیه می‌کند. سازنده بریس می‌تواند بریس مناسب هر شخص را به طور ویژه طراحی کند. به طور کلی پزشکان در هر زمانی که شخص استراحت نمی‌کند استفاده از بریس را پیشنهاد می‌کنند. پزشک نوع بریس مناسب هر شخص و مدت زمان مورد نیاز جهت استفاده از بریس را تعیین می‌کند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی سبب تسکین کمردرد و بهبود توانایی شخص جهت بازگشت به فعالیت‌های روزانه می‌شود. متخصص فیزیوتراپی به افراد در جهت بهبود پس از آسیب‌دیدگی ستون فقرات کمک کرده و تمارین ورزشی ساده‌ای را جهت تقویت عضلات شکم و کمر به بیمار آموزش می‌دهد. تقویت این عضلات سبب کاهش فشار وارد بر ستون فقرات شده و باعث محافظت و حفظ ثبات ستون فقرات می‌شود.

کشش عضلات محافظت ستون فقرات نیز در کاهش درد و فشار وارد بر کمر مؤثر است. افراد مبتلا به سرخوردگی مهره‌های کمر معمولاً دچار سفتی عضلات همسترینگ می‌شوند. متخصص فیزیوتراپی نحوه انجام حرکات کششی در منزل را به بیمار آموزش می‌دهد.

متخصص فیزیوتراپی بر اساس علائم و نتیجه آزمایش‌های تصویربرداری، برنامه ورزشی مناسب بیمار را طرح‌ریزی خواهد کرد.

امکان دارد پزشک استفاده از فیزیوتراپی به مدت 6 تا 12 هفته را توصیه کند. متخصص فیزیوتراپی جهت اطمینان از نیاز به درمان بیشتر، میزان بهبودی بیمار را هر شش هفته یک بار ارزیابی می‌کند.

مصرف داروی مُسکن

التهاب در ستون فقرات و بافت‌های مجاور آن می‌توانند سبب بروز ورم و تشدید آن در زمان انجام حرکت شوند. بنابراین پزشک مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی را به بیمار توصیه می‌کند. این داروها سبب کاهش التهاب و تسکین درد می‌شوند.

متداول‌ترین داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپیرین هستند. در صورتی که سرخوردگی مهره‌های کمر باعث ایجاد درد شدید شود که با این داروها بهبود پیدا نکند، امکان دارد پزشک مصرف داروی قوی‌تری را توصیه کند.

تزریق کورتیکواستروئید

تزریق کورتیکواستروئید، سبب انتقال مستقیم داروی ضد التهابی به ستون فقرات می‌شود. در بیشتر موارد، تنها زمانی که دیگر روش‌های غیر جراحی تاثیری در بهبود عارضه نداشته باشند، از روش تزریق استفاده می‌شود. کورتیکواستروئید سبب بهبود بلندمدت درد می‌شود و می‌تواند به طور مستقیم در فضای اپیدورال اطراف طناب نخاعی تزریق شود.

تزریق پس از استفاه از داروی بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. متخصص رادیولوژی از اشعه ایکس جهت اطمینان از تزریق دقیق دارو استفاده می‌کند. روند تزریق معمولاً کمتر از 30 دقیق طول می‌کشد.

تسکین درد ناشی از تزریق استروئید امکان دارد از یک هفته تا یک سال یا بیشتر دوام داشته باشد. البته این روش برای همه افراد مؤثر نمی‌باشد.

تزریق استروئید زمانی که پیش از فیزیوتراپی انجام شود تأثیر بیشتری داشته و باعث می‌شود تا افراد بتوانند تمارین تقویت عضلات شکم و کمر را با درد کمتری انجام دهند.