اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) بدون جراحی قابل درمان است؟

اگر به عکسبرداری اشعه ایکس بدن انسان از جلو یا عقب نگاه کنید، می‌بینید که ستون فقرات صاف است. از کنار، این منحنی طبیعی به شکل S انگلیسی می‌باشد. مشکلات ستون فقرات ممکن است در پیکربندی‌های مختلفی رخ دهد، اگر همین منحنی S از سمت جلو دیده شود نشان دهنده‌ی این است فرد دچار اسکولیوز شده است.

اسکولیوز در درجه اول در کودکان، درست قبل از سن بلوغ رخ می‌دهد اما ممکن است در بزرگسالان نیز دیده شود. در حالی که این بیماری به طور معمول با هیچ دردی همراه نیست، اما می تواند به اندازه کافی شدید باشد و برعملکرد تنفسی و مسائل مربوط به قلب تأثیر بگذارد. اسکولیوز بر نحوه خمیدگی ستون فقرات نیز تأثیر می‌گذارد و تأثیر قابل توجهی در رشد، ظاهر و راحتی نوجوانان دارد. اکثر موارد اسکولیوز ایدیوپاتیک است، به این معنی که ما علت اصلی آن را نمی‌دانیم اما چندین راه برای کنترل و رفع علائم آن وجود دارد.

فیلم اسکولیوز و درمان آن

اسکولیوز چیست؟

اسکولیوز انحراف غیرعادی ستون فقرات است. می‌تواند در نواحی گردنی، قفسه سینه و کمر اتفاق بیفتد. ستون فقرات، بسیاری از کارهای حیاتی مانند قرار دادن سر در بالای شانه‌ها، تحمل وزن تنه‌ی بدن و تأمین جذب شوک یا ضربه را انجام می‌دهد.

مشاوره و راهنمایی

با تیمی از متخصصان ویژه در زمینه بیومکانیک، متعهد هستیم که به ورزشکاران، مربیان و علاقه مندان به ورزش در درک و بهبود عملکرد ورزشی انها از طریق لنز تحلیلی علمی کمک کنیم.

فرم درخواست مشاوره رایگان

اسکولیوز براساس علت

انواع مختلفی از اسکولیوز وجود دارد و اگرچه شکل فیزیکی آن‌ها معمولاً مشابه است، اما در صورت شناخته شدن، منشا آن می‌تواند متفاوت باشد.

اسکولیوز ایدیوپاتیک: تا حد زیادی، متداول ترین نوع اسکولیوز، اسکولیوز ایدیوپاتیک است که علت و روش درمانی مشخصی ندارد. این فرم حدود 80٪ از کل موارد اسکولیوز را تشکیل می‌دهد.
مادرزادی: اسکولیوز مادرزادی در بدو تولد به عنوان نقص رخ می‌دهد. مهره‌های ستون فقرات ممکن است رشد ناقص داشته یا به طور نامناسب تقسیم شوند.
اسکولیوز عصبی: این شکل از اسکولیوز در حضور اختلالات دیگری مانند دیستروفی عضلانی، فلج مغزی یا اسپینا بیفیدا رخ می‌دهد. این اختلالات می‌توانند عضلات را ضعیف کنند و کار مناسب برای عضلات کمر را مشکل می‌کند. اسکولیوز عصبی عضلانی به طور معمول منجر به یک منحنی C شکل طولانی می‌شود و می تواند شدید باشد. ممکن است جراحی لازم باشد.
اسکولیوز دژنراتیو: اسکولیوز دژنراتیو معمولاً افراد بالای 65 سال ناحیه کمر را درگیر می‌کند. این غالباً با باریک شدن کانال نخاع همزمان می‌شود که اعصاب را فشرده می‌کند و عملکرد طبیعی را دشوارتر می‌کند. این نوع اسکولیوز با درد کمر همراه است که به تدریج شدید می‌شود و ممکن است با سطح فعالیت مرتبط باشد. به طور معمول، انحنا تا حدی جزئی است. از دیگر تأثیرات این بیماری می‌توان به پوکی استخوان، تحلیل رفتن دیسک و شکستگی‌های فشرده سازی مهره‌ها اشاره کرد.
اسکولیوز عملکردی: در این نوع اسکولیوز ممکن است ستون فقرات با خمیدگی به نظر برسد، اما در واقع سالم است. انحنای قابل درک از ناحیه دیگری از بدن ایجاد می‌شود، مانند کوتاه شدن یک پا از دیگری یا توسط شخصی که وزنه‌های نابرابر مانند کوله پشتی روی یک شانه دارد.
اسکولیوز استئوئيد استئوما: این نوع در واقع اسکولیوز نیست و ناشی از تومور خوش خیم است که باعث درد می‌شود. افراد مبتلا به استئوئيد استئوما تمایل دارند که برای کاهش فشار به پهلو خم شوند، که این کار منجر به تغییر شکل ستون فقرات شبیه اسکولیوز می‌شود.

براساس محل و جهت انحراف

همچنین می‌توانیم انواع اسکولیوز را از نظر قسمت تحت تاثیر قرار گرفته و شکل انحنای ستون فقرات از یکدیگر متمایز کنیم. ممکن است اصطلاحات “کیفوز” و “لوردوز” را در مورد شکل ستون فقرات شنیده باشید، و گرچه اینها شبیه اسکولیوز هستند، اما دقیقا یک چیز نیستند. کیفوز هنگامی اتفاق می‌افتد که ستون فقرات وقتی از پهلو، در قسمت فوقانی پشت مشاهده می‌شود، به جلو خم شود. لوردوز وضعیتی است که در آن کمر بیش از حد به سمت داخل خم شده است. در هر دو حالت، منحنی‌ها هنگامی رخ می‌دهند که بدن را از پهلو مشاهده کنید. اگر از جلو به آن نگاه کنید، ستون فقرات همچنان صاف به نظر می‌رسد. اسکولیوز به طور کلی از قسمت جلویی یا پشت بدن قابل مشاهده است.

اشکال دیگر اسکولیوز مربوط به جهت ستون فقرات عبارتند از:

کیفواسکولیوز: متمایز از کیفوز، هنگامی اتفاق می‌افتد که ستون فقرات هم به طرفین و هم به جلو یا عقب خم شود.
دکسترواسکولیوز: انحنای ستون فقرات به سمت راست است.
روتواسکولیوز: انحنای ستون فقرات روی محور آن است.
لوواسکولیوز: انحنای ستون فقرات به سمت چپ است.

عوامل خطر

اسکولیوز تقریباً در 2 تا 3٪ از جمعیت، عمدتا در نوجوانان و بزرگسالان رخ می‌دهد. سن، یک عامل خطر قابل توجه است زیرا شروع آن در درجه اول در 10 تا 15 سالگی اتفاق می‌افتد. هرچه این اتفاق زودتر بیفتد، فرد توانایی پیشرفت و عوارض بیشتری دارد، زیرا ساختار اسکلتی زمان بیشتری برای رشد دارد. تا زمانی که فرد به بلوغ اسکلتی برسد، پیشرفت می‌تواند رخ دهد. اسکولیوز را می‌توان بر اساس گروه‌های سنی تقسیم کرد که شامل موارد زیر است:

شیرخوارگی: 0 تا 3 سال
خردسالان: 3 تا 10 سال
نوجوانان: 11 سال تا مرحله بلوغ اسکلتی

در همه سنین، اسکولیوز معمولاً با مشاهده دقیق، بریس طبی یا جراحی کنترل می‌شود.

عامل خطر دیگر شامل جنسیت بیمار است. دختران و پسران هر دو در معرض خطر مشابه انحنای خفیف هستند، اما در زوایای شدیدتر، خطر دختران به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

نقشی که ژن‌ها در وراثت اسکولیوز بازی می‌کنند ناشناخته است. به عنوان مثال، اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان که نادر است، در خانواده‌هایی رخ می‌دهد که خود سابقه بیماری ندارند و یکی از اقوام نزدیک که اسکولیوز ایدیوپاتیک داشته است، خطر ابتلا به آن را در کودک افزایش می‌دهد.

با در نظر گرفتن همه این موارد، دختران بین 10 تا 15 سال بیشترین خطر ابتلا به اسکولیوز را دارند به خصوص اگر یکی از بستگان نزدیک آن‌ها به این مشکل مبتلا باشد.

علائم و نشانه‌های اسکولیوز

علائم اسکولیوز در طی جهش رشد که دقیقاً قبل از بلوغ، یعنی حدود 10 تا 15 سالگی اتفاق می‌افتد، نشان داده می‌شود. آنها شامل ویژگی‌هایی مانند:

یک یا هر دوی لگن و باسن رو به بالا باشد
شانه‌های ناهموار
در حالت ایستاده سر بالای لگن نباشد
قفسه سینه و دنده‌ها در ارتفاع‌های مختلف
کمر ناهموار
تغییراتی در بافت پوست یا شکل ظاهری ستون فقرات مانند گودی، رنگ عجیب یا مو
کل بدن به یک طرف متمایل است

عوارض

برخی از عوارض احتمالی که می‌توانند با اسکولیوز رخ دهند شامل موارد زیر است.

آسیب ریه و قلب: اگر قفسه دنده به این اندام‌ها فشار بیاورد، می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی و قلبی شود، گرچه علائم تنفسی معمولاً تا رسیدن منحنی‌ها به 60 تا 100 درجه ظاهر نمی‌شوند.
مشکلات کمر: بزرگسالانی که در دوران کودکی دچار اسکولیوز شده اند ممکن است کمردرد مزمن بیشتری نسبت به افراد فاقد آن داشته باشند و بزرگسالانی که دچار اسکولیوز می‌شوند نیز ممکن است کمردرد داشته باشند.
تغییر شکل بدن: با پیشرفت اسکولیوز، انحنای ستون فقرات بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و بسیاری نسبت به ظاهر خود احساس خودآگاهی دارند.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

بررسی اسکولیوز معمولاً بخشی از معاینات منظم کودکان است. در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

کمردرد
شانه‌های ناهموار
لگن نابرابر
کل بدن خارج از مرکز است
سایر علائم اسکولیوز

تشخیص

یک پزشک باید چندین عوامل را در هنگام تشخیص اسکولیوز در ذهن داشته باشد. آنها باید بلوغ ستون فقرات، یا میزان رشد بیمار پیش روی خود، شدت انحنا، محل آن و احتمال پیشرفت منحنی را در نظر داشته باشند. به عنوان مثال، بیماری که علائم اسکولیوز را از خود نشان می‌دهد اما هنوز وارد بلوغ نشده است، رشد قابل توجهی از اسکولیوز را دارد. در بازه زمانی بلوغ ستون فقرات، منحنی می‌تواند به طور قابل توجهی پیشرفت کند.

ساده ترین روش، معاینه فیزیکی است. تست خمش یک روش استاندارد برای کمک به درک دیداری اسکولیوز است. برای انجام این آزمایش، فرد در حالی که پاهای خود را به هم متصل کرده به جلو و 90 درجه از کمر خم می‌شود. هرگونه انحنای غیرطبیعی ستون فقرات یا عدم تقارن تنه در این حالت بسیار واضح‌تر می‌شود. معاینه کننده معمولاً می‌تواند اسکولیوز را تشخیص دهد، اما نوع یا شدت آن را تشخیص نمی‌دهد. برای انجام این کار، آزمایشات پیشرفته‌تری لازم است.

برخی از آزمایشات پزشکی که پزشک ممکن است انجام دهد شامل موارد زیر است.

اشعه ایکس

اشعه ایکس یک عکس رادیوگرافی است به معنی یک تصویر تولید شده توسط اشعه که به نشان دادن ساختار مهره‌ها و مفاصل کمک می‌کند. اغلب، از اشعه ایکس برای اندازه‌گیری و تشخیص شدت اسکولیوز استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند به پرسنل پزشکی در شناسایی دلایل درد یا تغییر شکل کمک کند.

سی تی اسکن

توموگرافی رایانه ای یا سی تی اسکن ترکیبی از تصاویر اشعه ایکس است که در زوایای مختلف اطراف بدن گرفته می‌شود. رایانه این تصاویر را پردازش می‌کند تا یک نمای مقطعی از اندام‌ها، رگ‌های خونی یا استخوان‌ها ایجاد کند. برای اهداف اسکولیوز، پزشکان ممکن است شکل و اندازه کانال نخاع بیمار و همچنین ساختارهای اطراف آن و اجزای ستون فقرات را بررسی کنند. در سی تی اسکن از دستگاه بزرگ و حلقه ای شکل استفاده می‌شود که بیمار را به داخل اسکنر روی میز منتقل می‌کند.

ام آر آی

در تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) از میدان‌های مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد یک تصویر سه بعدی استفاده می‌شود. این دستگاه می‌تواند وضعیت نخاع، ریشه‌های عصبی و سایر مناطق همراه با هر گونه ناهنجاری یا تحلیل رفتن را نشان دهد. مدت زمان آن بیشتر از سی تی اسکن است، بنابراین ممکن است برای بیماران جوان بعلت مدت طولانی آن مشکل باشد.

اسکن استخوان

اسکن استخوان ممکن است گاهی اوقات برای شناسایی مسائل نیز مورد استفاده قرار گیرد، اگرچه آنها فقط برای علائم دردناک یا برای از بین بردن عفونت به عنوان یک دلیل احتمالی استفاده می‌شوند. اسکن استخوان شامل تزریق مقدار کمی ماده رادیواکتیو به داخل رگ است. این مواد در مناطقی جمع می‌شوند که سلول ها و بافت‌ها خودشان را ترمیم می‌کنند و تصاویر هسته ای آن نقاط را برجسته و هر گونه ناهنجاری را آشکار می‌کند.

اندازه‌گیری زاویه‌ی کاب Cobb و میزان انحراف

برای اندازه‌گیری شدت انحنای ستون فقرات، بسیاری از پزشکان از روش کاب استفاده می‌کنند. در این روش، تشخیص مثبت بر اساس انحنای بیشتر از 10 درجه در رادیوگرافی خلفی – قدامی است. خلفی – قدامی به زاویه‌ای که در آن تصویر گرفته شده است اشاره دارد. نمای خلفی، تصویر پشت شخص و قدامی تصویر جلو است. با روش کاب، پزشک می‌تواند درجه منحنی را اندازه‌گیری کرده و شدت آن را بر اساس نتایج تشخیص دهد. تمایزات شدت انحراف ستون فقرات به شرح زیر است.

زیر 10 درجه: این منحنی‌ها فقط نشان دهنده عدم تقارن جزئی در ستون فقرات است و نه اسکولیوز.
10-20 درجه: اسکولیوز خفیف است. شدت در اینجا اغلب به سن بیمار بستگی دارد. برای بیماران قبل و بعد از بلوغ اسکلت، همان اندازه‌گیری خفیف می‌تواند برای آینده آنها و پیشرفت اسکولیوز معنی بسیار متفاوتی داشته باشد.
20-40 درجه: اسکولیوز متوسط است. در این مرحله، برای جلوگیری از انحنای بیشتر احتمالاً برای کودکان یا نوجوانان بیشتر به یک بریس نیاز است. در صورت نزدیک شدن به بلوغ اسکلتی، ممکن است بریس لازم نباشد.
40 درجه و بالاتر: اسکولیوز شدید است. مبتلایان به اسکولیوز شدید معمولاً ترجیح می‌دهند که تحت عمل جراحی قرار بگیرند زیرا این انحراف بسیار برجسته شده و ممکن است مشکلات دیگری ایجاد کند. در سطوح بالاتر، ستون فقرات می‌تواند قفسه دنده را پیچانده و مانع عملکرد قلب و ریه شود.

جنبه‌های دیگری که پزشک ممکن است به دنبال آن باشد شامل تجزیه و تحلیل دامنه حرکت، رفلکس‌ها و قدرت بیمار است.

درمان‌ها

هنگامی که اسکولیوز تشخیص داده می‌شود، درمان‌ها نسبتاً ساده هستند.

مشاهده

مشاهده ساده راهی است که یک پزشک می‌تواند شرایط را کنترل کند و ببیند آیا انحنا بدتر می‌شود یا خیر. مشاهده به طور کلی در تمام مراحل مورد نیاز است اما به ویژه در مراحل اولیه برای تعیین میزان پیشرفت بسیار مهم است.

بریس

بسته به زمانی که مشخص شده است، بریس یک روش معمول برای مدیریت اسکولیوز است. بریس یا کمربندهای طبی، منحنی‌هایی را که قبلا ایجاد شده‌اند صاف نمی‌کنند اما در عوض از ایجاد انحنای بیشتر جلوگیری می‌کنند. اثربخشی آن بستگی به میزان استفاده از بریس دارد. بسیاری از کودکان باید آنها را شبانه روز بپوشند. بعد از اینکه رشد استخوان‌ها متوقف شد و نوجوان به بلوغ اسکلتی رسید، می‌توانند استفاده از بریس را متوقف کنند.

امروزه چند نوع بریس استفاده می‌شود که متداول‌ترین آنها بریس بوستون است. دو بریس دیگر که کمتر متداول هستند، بریس میلواکی و بریس ویلمینگتون هستند.

بریس بوستون از پلاستیک و متناسب با بیمار ساخته شده است. این یک بریس قفسه سینه- کمر- ساکروم است، به این معنی که تمام مناطق ستون فقرات را از زیر بغل گرفته تا باسن شما می‌پوشاند. ارتز‌های گردن این نوع بریس نیز موجود می‌باشد. بریس بوستون در زیر لباس عملاً دیده نمی‌شود و کاملاً در اطراف بدن قرار می‌گیرد.
بریس میلواکی یک بریس قدیمی‌تر با ظاهری نه‌چندان زیبا است که شما در روی لباس می‌پوشید. این یک ساختار فلزی بزرگ دارد و کل تنه را به جز بازوها می‌پوشاند، بنابراین ترجیح آن نسبت به بریس‌های زیبا و بوستون یا ویلمینگتون کمتر است.
بریس ویلمینگتون از لحاظ طراحی شبیه به بریس کمر بوستون است با این تفاوت که در جلو بسته می‌شود و با قالب گرفتن از تنه‌ی بدن ساخته می‌شود.

تمرینات اسکولیوز

در حالی که ورزش نمی‌تواند اسکولیوز را معکوس کند یا از آن جلوگیری کند، اما می‌تواند به شما در ایجاد کمر سالم کمک کند که وضعیت بهتر و انعطاف پذیری را تقویت می‌کند. این ویژگی‌ها ممکن است برخی از اصلاحات وضعیتی را برای شما فراهم کند که می‌تواند به کنترل اسکولیوز کمک کند. موقعیت ستون فقرات شما اساس وضعیت خوب قرارگیری بدن است. وضعیت نامناسب بدن حتی می‌تواند ستون فقرات شما را فرسوده و مستعد آسیب دیدگی کند. بنابراین، ورزش‌هایی که کمر را تقویت می‌کنند باعث می‌شوند تا شما ستون فقرات را در وضعیت مناسب‌تری قرار دهید و حالت سالم تری پیدا کنید.

وضعیت خوب باید متشکل از شانه‌های شما با لگن شما باشد. شانه‌ها را پایین و عقب نگه دارید، گوش هایتان باید بالای شانه‌ها باشد. شکم خود را به داخل بکشید و پاها را به اندازه عرض شانه از هم دور نگه دارید. هنگام نشستن، اطمینان حاصل کنید که کمرتان به اندازه کافی پشتیبانی شده است، در صورت نیاز از یک بالش برای پشتیبانی کمر استفاده کنید. پاهایتان را کنار یکدیگر احساس کنید و شانه‌ها را شل کنید. آرنج باید با بدن شما در حد فاصل 90 تا 120 درجه باشد.

برخی از تمرینات اسکولیوز که می‌توانند کمر شما را تقویت کرده و به حالت استقرار بدن کمک کنند شامل ورزش‌های زیر است:

ورزش لگن

در حالی که به پشت خوابیده اید و زانوها را خم کرده و پاها را روی زمین قرار داده اید، با سفت شدن عضلات شکم و ران، کمر را صاف کنید. این وضعیت را حدود پنج ثانیه حفظ و تکرار کنید.

حرکت گاو – گربه‌ای

روی دست ها و زانوها قرار بگیرید، بازوها را مستقیم به سمت پایین و زیر شانه‌ها نگه دارید. به زمین نگاه کنید و پشت خود را با ستون فقرات به سمت سقف و صورت را به سمت شکم جهت دهید. این را برای چند ثانیه نگه دارید، سپس سینه و دنبالچه خود را به سمت بالا بکشید، بنابراین شکم شما به زمین نزدیکتر است. به سقف نگاه کنید، این وضعیت را برای چند ثانیه نگه دارید و سپس مجددا به حالت گربه برگردید.

بالا آوردن یک پا

صاف بایستید و بازوها را در کنار خود قرار دهید. یک زانو را با زاویه 90 درجه بالا بیاورید و روی پای دیگر خود تعادل داشته باشید. این وضعیت را به مدت 15 تا 20 ثانیه حفظ کنید. اگر چالش بیشتری می‌خواهید، سعی کنید چشمان خود را ببندید و یا بازوهای خود را به پهلو قرار دهید.

قبل از شروع یک تمرین ورزشی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا برخی از فعالیت‌ها مانند ژیمناستیک، پیلاتس یا یوگا شامل حرکات و موقعیت‌هایی است که ممکن است ستون فقرات را به طریقی بچرخاند که باعث بدتر شدن اسکولیوز شود.